Kopalnia Węgla Kamiennego Jankowice to znaczący obiekt przemysłowy, który znajduje się w Rybniku, w dzielnicy Boguszowice, z częściową lokalizacją w Jankowicach, w obrębie gminy Świerklany. Jest to nie tylko miejsce wydobycia, ale również integralna część lokalnej gospodarki. Warto zauważyć, że kopalnia ta jest częścią PGG, co podkreśla jej znaczenie w strukturze przemysłu węglowego w Polsce.
Kopalnia Jankowice współdziała z innymi obiektami, takimi jak kopalnia Chwałowice, kopalnia Marcel oraz kopalnia Rydułtowy, które razem tworzą złożony system wydobywczy, znany jako kopalnia ROW. Takie połączenie zasobów i infrastrukturę pozwala na bardziej efektywne zarządzanie procesami wydobywczymi.
Geograficznie, Jankowice leżą na zachód od Lasu Blicherskiego, co nie tylko wpływa na walory przyrodnicze okolicy, ale także na rozwój przemysłowy regionu. Lokalizacja ta, w połączeniu z nowoczesnymi technologiami wydobycia, czyni kopalnię Jankowice ważnym punktem na mapie polskiego przemysłu węglowego.
Historia
Budowa kopalni Jankowice została zainicjowana w latach 1913–1915 na obszarze, który należał do książąt Donnersmarck. Prace nad przekazaniem kopalni do eksploatacji zakończono w 1916 roku, co oznaczało rozpoczęcie wydobycia cennego węgla kamiennego. W okresie do 1922 roku oraz w latach okupacji, kopalnia funkcjonowała pod nazwą „Blücher-Schächte”. W późniejszym czasie, w latach 1922-1934, przyjęła nazwę „Szyby Blücher”, a następnie „Szyby Jankowice” w latach 1934-1939. Od 1945 roku, znana jest jako „Jankowice”.
W roku 1940 wydobycie osiągnęło 329000 ton węgla, natomiast w kolejnych latach, bo już w 1943 roku, wzrosło do 626700 ton. Po II wojnie światowej, kopalnia stała się częścią szeregu organizacji skupiających zakłady górnicze. Nieprzerwanie do 1982 roku działała w ramach Rybnickiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego. Następnie, w latach 1982-1984, weszła w skład Zrzeszenia Kopalń Węgla Kamiennego w Jastrzębiu-Zdroju, a później Rybnicko-Jastrzębskiego Gwarectwa Węglowego, które trwało do 1988 roku. W 1989 roku przeszła do Przedsiębiorstwa Eksploatacji Węgla „Południe” z siedzibą w Jastrzębiu-Zdroju, aż do uzyskania samodzielności ekonomicznej.
Na 1 kwietnia 1993 roku, kopalnia „Jankowice” została włączona do Rybnickiej Spółki Węglowej S.A., a w latach 2003-2016 należała do Kompanii Węglowej SA. Z dniem 1 lipca 2016 roku, odbyła się fuzja KWK Jankowice z KWK Marcel, KWK Rydułtowy oraz KWK Chwałowice, co doprowadziło do utworzenia jednego zakładu – KWK ROW, będącego częścią Polskiej Grupy Górniczej sp. z o.o..
W początkach lat 70. XX wieku, z uwagi na rosnące zapotrzebowanie na węgiel kamienny, Rybnickie Zjednoczenie Przemysłu Węglowego podjęło decyzje dotyczące zwiększenia jego wydobycia. Oprócz budowy nowych kopalń, uruchomiono także działania zwiększające potencjał wydobywczy już istniejących zakładów, w tym kopalni „Jankowice”. Koncepcja budowy kopalni dwupolowej została przyjęta, co prowadziło do rozwoju nowych pól wydobywczych oraz eksploatacji niecki marklowickiej. Z chwilą maksimum działalności, teren ten stał się miejscem pracy dla około 3000 osób.
Po około 30 latach eksploatacji złoża właściwego, z dniem rozpoczęcia XXI wieku przyjęto postulat ograniczenia nieprzemysłowego majątku kopalń, co skutkowało decyzją o stopniowej likwidacji pola związanego z szybem VI. Daty kluczowych działań likwidacyjnych obejmują: 16.11.2000 – likwidacja szybu V, 07.04.2003 – likwidacja szybu Va oraz 22.05.2007 – likwidacja szybu VI. Po tym czym, kopalnia „Jankowice” przeszła do nowej fazy, eksploatując węgiel o wartościach 5 mln ton, przyjmując w pełni odpowiedzialność za piaskowce ochronne.
Do roku 2009 zaplanowano różne działania, czasu do ich realizacji objęto budową obiektów rekreacyjno-sportowych. W pierwszej połowie 2014 roku kopalnia zatrudniała 3536 pracowników, a pomimo swej działalności, zanotowała straty na poziomie -35 złotych za tonę wydobytego węgla. W celu wsparcia akcji ratunkowych, kopalnia posiada wsparcie Okręgowej Stacji Ratownictwa Górniczego w Wodzisławiu Śląskim.
Warto również dodać, że przy kopalni Jankowice, na mocy dekretu PKWN z dnia 31 sierpnia 1944, Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego zainicjowało utworzenie obozu pracy nr 44, który podlegał Centralnemu Zarządowi Przemysłu Węglowego.
Przypisy
- Szyb VI - zlikwidowany. [w:] "Jankowice" naszo gruba [online]. [dostęp 22.04.2020 r.]
- Okupacja w imię sojuszu. Armia sowiecka w Polsce 1944-1956 (fragmenty), „forumemjot”, 09.05.2012 r. [dostęp 13.10.2018 r.]
- Kompania Węglowa – 12 z 15 kopalń na minusie. Gazeta Wyborcza, 2014 r.
- Oddział KWK ROW, Polska Grupa Górnicza [dostęp 09.11.2016 r.]
- OSRG Wodzisław. csrg.bytom.pl. [dostęp 09.05.2015 r.]
- Janusz Lubszczyk, Od Rybnickiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego do Jastrzębskiej Spółki Węglowej, „Biuletyn Galerii Historii Miasta” nr 4 (30) z grudnia 2013 r., s. 11-14 (ISSN 2080-3737).
- Kopalnie powiatu rybnickiego w latach okupacji
Pozostałe obiekty w kategorii "Budynki przemysłowe i magazynowe":
Elektrownia Rybnik | Zabytkowa Kopalnia „Ignacy” | Kopalnia Węgla Kamiennego ChwałowiceOceń: Kopalnia Węgla Kamiennego Jankowice