Kalendarium.
Spis treści:
Cały XX
wiek, dzień po dniu w Rybniku.
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Na podstawie książki
|
|
|
1 |
1921 |
|
1 |
1949 |
|
1 |
1951 |
|
1 |
1951 |
|
1 |
1964 |
|
1 |
1965 |
|
1 |
1968 |
|
1 |
1968 |
|
1 |
1973 |
|
1 |
1979 |
|
1 |
1990 |
|
1 |
1995 |
|
2 |
1987 |
|
3 |
1946 |
|
3 |
1953 |
|
4 |
1919 |
|
4 |
1997 |
|
5 |
1922 |
|
5 |
1981 |
|
6 |
1983 |
|
7 |
1919 |
|
9 |
1921 |
|
9 |
1998 |
|
10 |
1946 |
|
10 |
1958 |
|
10 |
1999 |
|
11 |
1922 |
|
12 |
1945 |
|
12 |
1957 |
|
13 |
1957 |
|
13 |
1972 |
|
14 |
1946 |
|
14 |
1996 |
|
15 |
1919 |
|
15 |
1949 |
|
15 |
1969 |
|
16 |
1919 |
|
16 |
1988 |
|
16 |
1989 |
|
17 |
1940 |
|
17 |
1959 |
|
17 |
1982 |
|
18 |
1945 |
|
19 |
1947 |
|
19 |
1957 |
|
21 |
|
|
21 |
1932 |
|
22 |
1945 |
|
23 |
1954 |
|
23 |
1981 |
|
24 |
1950 |
|
24 |
1981 |
|
25 |
1954 |
|
26 |
1945 |
|
27 |
1983 |
|
28 |
1945 |
|
29 |
1973 |
|
30 |
1911 |
|
31 |
1945 |
|
31 |
1974 |
|
31 |
1979 |
|
|
|
1999 |
|
1992 |
|
1958 |
|
1940 |
|
1937 |
|
1923 |
|
1920 |
|
1920 |
|
powrót do góry
home
Luty
|
|
|
1 |
1977 |
|
2 |
1911 |
|
2 |
1929 |
|
2 |
1945 |
|
2 |
1958 |
|
3 |
1954 |
|
3 |
1977 |
|
4 |
1920 |
|
4 |
1961 |
|
4 |
1919 |
|
5 |
1905 |
|
6 |
1919 |
|
6 |
1944 |
|
7 |
1993 |
|
7 |
1997 |
|
9 |
1975 |
|
9 |
1999 |
|
10 |
1926 |
|
10 |
1929 |
|
10 |
1988 |
|
11 |
1929 |
|
11 |
1943 |
|
11 |
1998 |
|
12 |
1919 |
|
12
|
1945 |
|
13 |
1905 |
|
14 |
1979 |
|
14 |
1996 |
|
15 |
1905 |
|
15 |
1989 |
|
16
|
1954 |
|
17 |
1919 |
|
18 |
1937 |
|
19 |
1921 |
|
19 |
1943 |
|
20 |
1935 |
|
20 |
1963 |
|
21 |
1919 |
|
21 |
1937 |
|
23 |
1923 |
|
23 |
1923 |
|
24 |
1923 |
|
25 |
1921 |
|
25 |
1977 |
|
26 |
1922 |
|
27 |
1919 |
|
28 |
2000 |
|
28 |
1951 |
|
28 |
1959 |
|
powrót do góry
home
Marzec
data |
rok |
wydarzenie |
1 |
1933 |
1 marca w kopalni ,,Römer" ponownie wybuchł strajk, którym kierował
Ignacy Penkala- kopalnia została unieruchomiona na 5 dni, jej straty
wyniosły 4.560 ton węgla. |
1 |
1977 |
W związku z przeprowadzonymi w dniu 1
lutego zmianami administracyjnymi -Rybnik stał się miastem liczącym
ponad 112 tys. ludzi. Dotychczasowe sołectwa: Golejów, Grabownia i
Kamień stały się dzielnicami miasta. Automatycznie o 36 wzrosła liczba
radnych i wynosiła 226 osób. Powierzchnia miasta zwiększyła się o 3654
ha.
KAMIEŃ: Wieś wspominana jest już w XV
wieku jako własność Mikulczyna. Kamień wraz z przysiółkami Lasoki,
Świerki i Młyny stał się dzielnicą Rybnika.
GOLEJÓW: Wieś wspominana już w XIII
wieku.
Początkowo STODOŁY wraz z CHWAŁĘCICAMI były częścią gminy zbiorczej,
ale w związku z budową Zalewu Rybnickiego i Elektrowni Rybnik 1 marca
wsie te stały się dzielnicą Rybnika. O przyłączeniu północnych terenów
zadecydowała głównie elektrownia ,,Rybnik". W wyniku zmiany granic
administracyjnych miasto Rybnik zwiększyło swój obszar z 39,9 do 135,8
km kwadratowych.
Tym jednak, co dzisiaj poważnie różni
Stodoły od pozostałych dzielnic Rybnika, jest przynależność do parafii
w Rudach i do diecezji gliwickiej. |
1 |
1989 |
|
2 |
1921 |
2 marca do Rybnika przybywa batalion włoskich żołnierzy, których
ulokowano w starym szpitalu. Kontroler powiatowy Bernezzo wydał
obwieszczenie, w którym ostrzegł przed zaburzeniami, ,,gdyż takowe
stłumione zostaną bezwzględnie". |
3 |
1945 |
3 marca 1945 roku powołano do życia Rybnickie Zjednoczenie Przemysłu
Węglowego, którego dyrekcja do czasu wyzwolenia miasta mieściła się w
Katowicach. Do pracy w RZPW powołano ludzi legitymujących się dłuższą
praktyką w przemyśle węglowym. Jego pierwszym naczelnym dyrektorem
został Roman Dygacz. Zjednoczenie to obejmowało kopalnie oraz
koksownie ,,Dębieńsko" w Czerwionce i ,,Emma" w Radlinie. Ponadto do
zjednoczenia włączono: 1 brykietownię, 7 elektrowni, 5 cegielni, 4
tartaki oraz Centralne Warsztaty Mechaniczne i Samochodowe przy
kopalni ,,Rymer". Ogólny obszar RZPW wraz z majątkami rolnymi wynosił
w 1945 roku ponad 432 km kwadrat. Jego powierzchnia w latach
następnych powiększyła się, gdyż przyłączono do RZPW pola górnicze z
rejonu nadgranicznego oraz powiatu gliwickiego. |
4 |
1941 |
|
5 |
1969 |
Ten rok był przełomowym dla Rybnickiej
Kuźni liczącej wówczas 600 mieszkańców. 5 marca pierwsze spychacze
wjechały na plac budowy elektrowni ,,Rybnik". |
6
|
1919 |
Bardzo burzliwy przebieg miał styczniowy
strajk w Hucie ,,Silesia” w Rybniku - Paruszowcu. W powiecie rybnickim
strajkowała też kopalnia ,,Anna" w Pszowie. Na przełomie stycznia i
lutego w Niedobczycach spotkało się 377 delegatów załóg górniczych -
tylko 16 spośród nich było przeciwnych powszechnemu strajkowi. W lutym
strajk rozszerzył się. Odbył się też w kopalni ,,Szczęście Beaty".
Miał charakter masowego protestu przeciwko wyzyskowi śląskiej klasy
robotniczej, wyraźną wolę zorganizowania się i podjęcia walki zbrojnej
o wyzwolenie narodowe. Po dwóch tygodniach tego strajku, ówczesne
władze niemieckie zdecydowały się unieruchomić, jak się okazało już na
stałe, kopalnię ,,Szczęście Beaty". Tego dnia strajk się załamał.
Jednak od 6 do 14 marca znów strajkowały kopalnie górnośląskie, w tym
i rybnickie. W kopalni ,,Römer" do ostrego starcia między górnikami, a
bojówkami Grenzschutzu, które wdarły się na teren kopalni, aby
aresztować przywódców strajku. Bojówkarze zostali przepędzeni, po obu
stronach byli ranni. |
6 |
1921 |
6 marca bojówki ,,Orgesch" stacjonujące w hotelu Witiga w Rybniku
napadły na mieszkańców m.in. Golejowa i Wielopola. Po wycofaniu się do
Rybnika, w szale złości, rozpędziły w hotelu Zoernera przedstawienie
polskie, urządzone przez chwałowicki ,,Sokół", a następnie
zlikwidowały przy pomocy broni polski wiec na Smolnej. |
6 |
1938 |
6 marca Zjazd Rady Okręgu Towarzystwa "Sokół" uchwalił rezolucję, by
wszcząć akcję zbiórkową wśród sokołów na sprzęt dla armii. |
8 |
1920 |
|
8 |
1967 |
|
8 |
1973 |
|
9 |
1937 |
9 marca, w Rybniku odbyła się konferencja rozłamowców, którzy pod
wodzą Franciszka Fessera utworzyli nową prosanacyjną organizację -
Zjednoczone Związki Zawodowe. |
9 |
1937 |
|
10 |
1923 |
10 marca zaprowadzono jako jedyny prawny środek płatniczy markę
polską. Ważność marki niemieckiej zniesiono. Nastał czasokres
inflacji. Banki, restauracje i spółki wyrastały jak grzyby po deszczu. |
11 |
1945 |
Następne tygodnie to walki pozycyjne na linii i w rejonie linii
frontu. Rosyjskie- wyzwoleńcze- natarcie oddziałów 107 dywizji
piechoty płk Wasyla Pietrenki rozpoczęło się w niedzielę 11 marca. |
12 |
1921 |
12 marca w raporcie sytuacyjnym podano, że zbrojne siły niemieckie
dysponowały w Rybniku 250 ludźmi, a ich uzbrojenie stanowiło 5 ckm, 42
lkm, 174 karabiny, 270 artgis, 178 rewolwerów, 23 mauzery, 450
granatów ręcznych, 1400 naboi, 1 samochód, 20 koni artyleryjskich. |
13 |
1919 |
13 marca lub wg innych źródeł 22 marca odbywała się u Basisty odprawa
komendantów. Na skutek zdrady czy małej czujności dowiedzieli się o
tym Niemcy i zbrojny oddział Grenzschutzu otoczył dom. Zostali na
krótko aresztowani m.in. znani działacze polscy: Józef Marcol, Ludwik
Piechoczek, Maksymilian Basista, Jan Szuła, Sobik, Dziuba, a
przejściowo w więzieniu znalazł się również adwokat dr Marian Różański. |
13 |
1921 |
13 marca Komitet Parytetyczny w Rybniku podaje do ogólnej wiadomości
podział miasta na 14 okręgów plebiscytowych. |
14 |
1904 |
|
14 |
1968 |
Wydarzenia marcowe tego roku w kraju nie wywarły większego wpływu na
życie polityczne czy społeczne miasta. Niemniej jednak również i tutaj
doszło do pewnych incydentów. W nocy z 13/14 marca dwoje młodych ludzi
wywieszało na terenie miasta afisze o antypaństwowej treści. Innych
tego typu wypadków nie stwierdzono. Na nadzwyczajnym posiedzeniu
Komitetu Miejskiego I sekretarz - Józef Paszenda stwierdził, iż należy
w dalszym ciągu organizować masówki protestacyjne w zakładach pracy
dla potępienia organizatorów wrogich wystąpień. Istotnie, masówki
takie odbyły się: w ,,Hucie Silesia", w Rybnickiej Fabryce Maszyn, w
kopalni ,,Chwałowice". Na masówkach uchwalano rezolucje potępiające
organizatorów i uczestników zajść na uczelniach w Warszawie, w
Krakowie, w Katowicach. Jednocześnie załogi podejmowały dodatkowe
zobowiązania produkcyjne dla uczczenia zbliżającego się V Zjazdu PZPR. |
15 |
1965 |
|
16 |
1921 |
|
17 |
1940 |
|
18 |
1987 |
|
18 |
1988 |
|
19 |
1923 |
|
19 |
1972 |
19 marca Naczelny Dyrektor RZPW mgr inż. Jerzy Kucharczyk, w imieniu
naczelnych władz przemysłu węglowego, oddał do użytku społeczeństwa
całego ROW nowoczesną, krytą pływalnię o wymiarach 25 x 12,5 i
głębokości do 3,5 m. przy obiektach sportowych Politechniki Śląskiej
-filia w Rybniku i Technikum Górniczego. Powstała ona w ramach
Górniczego Ośrodka Sportowego przy ul. Powstańców. |
20 |
1965 |
W dniach 20-30 marca odbyła się w TZR
wystawa ,,Oświęcim oskarża". Składało się na nią kilkaset eksponatów,
plansze, oryginalne zdjęcia, wiele prac plastycznych i rzeźb,
wykonanych przez więźniów. Przez kuluary Teatru przewinęło się ponad
20.800 osób, przeważnie wycieczek szkolnych. |
20 |
1979 |
20 marca odszedł z grona żyjących, w pełni sił twórczych Antoni
Szafranek, założyciel i pierwszy dyrektor rybnickiego szkolnictwa
muzycznego jak i Filharmonii ROW. Jego pogrzeb odbył się 23 marca w
Katowicach -Panewnikach. |
20 |
1985 |
Rada Miejska Patriotycznego Ruchu
Odrodzenia Narodowego (PRON) wystosowała 20 marca apel do
społeczeństwa Rybnika o ład, porządek oraz zaangażowanie każdego
obywatela w żywotne sprawy środowiska, w którym żyjemy. Na zjeździe
PRON podsumował dwuletni okres działalności. Przewodniczącym Prezydium
RM PRON wybrano ponownie prof. Jerzego Kucharczyka. |
21 |
1913 |
|
21 |
1921 |
20 marca 1921 roku odbył się plebiscyt.
Po pierwszej wojnie światowej w
projekcie układu pokojowego z Niemcami, sprawę Górnego Śląska
poruszono w artykule 88 Traktatu Wersalskiego. Podpisano go 28 czerwca
1919 roku w Paryżu, a jego tekst zaczynał się słowami: ,, W części
Górnego Śląska, położonej w granicach niżej opisanych, mieszkańcy
zostaną powołani do wypowiedzenia się przez głosowanie, czy życzą
sobie przyłączenia do Niemiec, czy też do Polski/.../"Zaś w aneksie do
tego artykułu wymieniono szczegółowo obszar plebiscytowy, który
ogólnie odpowiadał terytorium powiatów: bytomskiego, gliwickiego,
głubczyckiego, katowickiego, kluczborskiego, kozielskiego,
królewskohuckiego (chorzowskiego), lublinieckiego, oleskiego,
opolskiego, pszczyńskiego, raciborskiego, rybnickiego, strzeleckiego,
tarnogórskiego i zabrskiego. Władzę na czas plebiscytu objęła na tym
obszarze Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa na Górnym
Śląsku, na czele której stanął francuski generał Henri le Rond.
Komisja objęła władzę w styczniu 1920 roku, ustalając termin
przeprowadzenia plebiscytu w niedzielę 20 marca 1921 roku. W gorących
dniach plebiscytu nikt chyba nie mógł przejść obok tego wydarzenia
obojętnie. Z jednej strony Niemcy głosili tezy o nie przygotowaniu
Polski do przyjęcia uprzemysłowionego Śląska, prorokowali rychły
kryzys i ostrzegali na plakatach ,, Polski wilk czyha na Twój Heimat!".
Zaś z przeciwnej strony dochodziły głosy: ,,Głosując za Niemcami
sprzedajesz siebie i potomstwo swoje w wieczystą niewolę",
,,Górnoślązacy, zerwijcie hańbiący łańcuch pruskiej niewoli", "Od
głodu, moru, wojny i przyłączenia do Niemiec zachowaj nas Panie!".
Zwolennicy przyłączenia Górnego Śląska do Polski używali też
argumentu, że lepiej będzie pobożnym Ślązakom w katolickiej Polsce niż
w protestanckich Niemczech.
W Rybniku do plebiscytowych urn
przystąpiło wtedy 6.670 osób, czyli aż 96 procent uprawnionych. Oddano
13 głosów nieważnych, 1.943 głosy (29,1%) za Polską i 4.714 (70,7%)
głosów za Niemcami. Ta znaczna przewaga głosujących za Niemcami brała
się stąd, że w miastach żyło stosunkowo dużo Niemców oraz ludzi
zamożnych i średnio zamożnych, do których najłatwiej trafiała
niemiecka propaganda. Bali się oni, że na zmianie sytuacji, czyli na
przyłączeniu do Polski mogą stracić. Do tak wysokiej niemieckiej
wygranej w plebiscycie na terenie Rybnika przyczynili się również ,,
emigranci plebiscytowi", czyli Niemcy mogący wykazać, że urodzili się
na Śląsku. Na cały Śląsk zwieziono ich około 200 tysięcy, a do Rybnika
1.080, dając im na czas pobytu mieszkania w specjalnie przygotowanych
barakach. Zupełnie inaczej wyglądały wyniki plebiscytu w całym
powiecie rybnickim, gdyż na śląskich wsiach zdecydowanie głosowano za
Polską. W powiecie rybnickim, licząc łącznie z niekorzystnymi wynikami
w Rybniku, za Niemcami oddano 27.919 głosów (34,8%) zaś za Polską aż
52.347 głosów (65,2%). Natomiast na całym górnośląskim obszarze
plebiscytowym za Niemcami opowiedziało się 707.393 (59,6%)
głosujących, za Polską 479.363 (40,4%) głosujących. |
21 |
1967 |
21 marca w Szczecinie uroczyście wciągnięto polską banderę na statku
M/S "Rybnik". Była to jednostka pełniąca funkcję uniwersalnego trampa,
przeznaczonego do przewozu drobnicy i kursować miała między portami
polskimi, a północno afrykańskimi. |
22 |
1975 |
22 marca zmarł Ignacy Knapczyk, założyciel i naczelny redaktor
,,Sztandaru Polskiego i Gazety Rybnickiej", wychodzącej w Rybniku do
1939 roku. Ignacy Knapczyk był przez Niemców wpisany na listę ,,Sonderfandungsbuch
Polen", dlatego przez całą okupację ukrywał się na terenie Generalnej
Guberni. Po wyzwoleniu, w okresie stalinizmu, więziony był za
przekonania polityczne i przynależność do AK. |
22 |
1986 |
W sobotę, 22 marca w sali TZR odbyła się
uroczystość wręczenia sztandaru Zespołowi Szkół
Mechaniczno-Elektrycznych. Zespół utworzony w 1977 roku skupiał 6
typów szkół. |
23 |
1938 |
23 marca rozpoczął się największy proces członków KPP, a oskarżeni
Meitel Heiman, Jerzy Lamuzga, Emil Czempas i jego żona Helena oraz
Antoni Pierchała skazani zostali na wieloletnie więzienie. KPP nie
zdołała skupić większej liczby członków, nie dotarła na wieś, ale
zdecydowaną walką o interesy robotników zdobyła ich uznanie. Proces
trwał do 30 marca. |
23 |
1990 |
|
24 |
1957 |
24 marca Rybnik doczekał się własnego, nowego hotelu. Obiekt stanowił
wydzieloną część hotelu robotniczego przy ul. Jankowickiej. Hotel
dysponował 66 pokojami ze 120 miejscami, łazienkami na piętrze, a w
pokojach były umywalki z ciepłą i zimną wodą. Niektóre z pokoi
wyposażone były w radioodbiorniki, a w co drugim był aparat
telefoniczny. W sumie Rybnik dysponował 170 miejscami w hotelach. |
25 |
1963 |
25 marca Szkoła Muzyczna gościła znanego krytyka i sprawozdawcę
muzycznego, autora książek - Jerzego Waldorffa. |
26 |
1945 |
W walkach o wyzwolenie Rybnika spod
okupacji niemieckiej w okresie od 26 stycznia do 26 marca poległo 1613
żołnierzy Armii Czerwonej. Ich ciała złożono w mogiłach zbiorowych,
które ekshumowano po zakończeniu działań wojennych z grobów rozsianych
wzdłuż linii frontu wokół Rybnika. |
27 |
1931 |
27 marca w Ligockiej Kuźni wprowadzono pierwsze nazwy ulic. Do tej
pory musiała wystarczyć tylko numeracja domów. W tym roku też wieś
została zelektryfikowana. |
28 |
1945 |
W dniu 28 marca przybyła z Mikołowa do
Rybnika grupa operacyjna nauczycieli, delegowana przez Kuratorium
Okręgu Szkolnego Śląskiego. W skład jej wchodzili: Zygmunt Wroński,
Ernest Golik, Władysław Wsolak. Oni zorganizowali Inspektorat Szkolny,
wspólny dla miasta i powiatu. |
28 |
1989 |
|
29 |
1957 |
|
29 |
1978 |
|
30 |
1921 |
30 marca w kościele ewangelickim w Rybniku, a w dwa tygodnie później
(12.IV) na cmentarzu ewangelickim ujawniono skład broni niemieckiej. |
30 |
1924 |
|
30 |
1945 |
|
30 |
1962 |
30 marca (piątek) o godz. 17.00 rybnicki Klub Literacki gościł
znakomitą poetkę z Krakowa Wiesławę (jak wówczas pisano jej imię)
Szymborską. Razem z poetką wystąpił znany pisarz Jerzy Gałuszka.
|
31 |
1952 |
Bardzo dokładna ankieta statystyczna,
podając stan na dzień 31 marca stwierdziła, iż było wówczas w sumie
2358 członków i kandydatów PZPR na terenie Rybnika. Największa POP
znajdowała się w ,,Hucie Silesia", licząc 752 członków i kandydatów. |
31 |
1990 |
|
31 |
1957 |
|
Inne wydarzenia z marca: |
|
1945 |
Najbardziej prężną siłą polityczną po wyzwoleniu była PPR. Jej
działacze pomagali pełnomocnikowi rządu kpt. Leonowi Fojcikowi
przejmować zakłady produkcyjne, organizowali administrację fabryczną,
samorządową, MO, ORMO itp. Szybko też rosła liczba członków PPR - w
marcu rybnicka organizacja PPR liczyła około 280 członków. |
|
1946 |
|
|
1947 |
|
|
1950 |
Bardzo dużo uwagi poświęcano sprawom
szkoleniowym, powołując już w marcu Powiatowy Ośrodek Szkolenia
Partyjnego. W sprawozdaniu rocznym z grudnia 1950 roku pisano, że
organizacja miejska prowadziła wszystkie formy szkolenia partyjnego od
podstawowego począwszy, a skończywszy na specjalistycznych kursach dla
wykładowców i nauczycieli. Zwrócono także uwagę na wzrastające
zainteresowanie nauką w zakładach pracy, gdzie otworzono nowe kursy (np.
w kopalni ,,Ignacy" i ,,Jankowice"). |
powrót do góry
home
Kwiecień
data |
rok |
wydarzenie |
1 |
1901 |
1 kwietnia nastąpiło w Rybniku uroczyste otwarcie polskiego Banku
Ludowego, którego współzałożycielem wraz z Frelichem z Ligoty, był
zasłużony działacz społeczny - Jan Szuła z Przegędzy. Bank dał oparcie
polskiemu rzemiosłu, drobnym rolnikom i kupcom. Pierwszym dyrektorem
Banku został Florian Piecha. Bank był od początku ostają polskości. |
1 |
1919 |
1 kwietnia kopalnie rybnickie ponownie włączyły się do strajku
generalnego na Śląsku, żądając zniesienia stanu oblężenia, zwolnienia
z więzień polskich działaczy i likwidacji niemieckich oddziałów
korpusu ochotniczego, tzw. Freikorpsu. Strajkujący odnieśli częściowy
sukces. Wprowadzono ograniczenie czasu pracy
do 7,5 godzin i umowy
zbiorowe, a pracodawcy musieli uznać przedstawicielstwa robotnicze w
zakładach. |
1 |
1921 |
1 kwietnia komendant wojskowy płk Salvioni ogłosił w powiecie
rybnickim stan wyjątkowy i zarządził cenzurę gazet wychodzących w
Rybniku. |
1 |
1922 |
Od dnia 1 kwietnia 1922 roku do 10
kwietnia 1923 roku, ochronka z powodów politycznych była nieczynna. P.
Petersilge - kierowniczka ochronki wkrótce wyprowadziła się,
sprzedawszy inwentarz miastu. |
1 |
1922 |
Farbiarnia przy ulicy Jankowickiej, znajdowała się w posiadaniu
Kollarów. 1
kwietnia nabył ją major Siess z Krakowa. Rodzeństwo Kollarów
wyprowadziło się z miasta. |
1 |
1952 |
Upaństwowiono Szkołę Muzyczną. Przełomową datą był 1 kwietnia. Z tym
dniem, na podstawie decyzji Ministerstwa Kultury i Sztuki rozpoczęły
działalność dwie szkoły: Państwowa Szkoła Muzyczna i Państwowa Średnia
Szkoła Muzyczna, których dyrektorami pozostali nadal Karol i Antoni
Szafrankowie. Antoni uczył gry na skrzypcach, zaś Karol na
fortepianie. Akt upaństwowienia spowodował ustabilizowanie się kadry
pedagogicznej, jak również dalsze poszerzenie kierunków działalności
Szkoły. W tym roku też Karol Szafranek założył Społeczne Ognisko
Muzyczne. Objęło ono nauką młodzież, która ze względu na ograniczoną
ilość miejsc nie mogła się kształcić w szkole muzycznej. |
1 |
1976 |
W związku z nowym podziałem
administracyjnym miasta Rybnika uchwałą Prezydium MRN, 1 kwietnia
przemianowano około 130 ulic, szczególnie w nowo przyłączonych
dzielnicach. |
1 |
1993 |
Ostatnia zmiana organizacyjna w górnictwie nastąpiła, kiedy to 1
kwietnia 1993 roku Sąd Rejonowy w Katowicach wpisał do rejestru
handlowego Rybnicką Spółkę Węglową S.A., jako jednoosobową spółkę
skarbu państwa. Kopalnie rybnickie od tego momentu były zakładami
Rybnickiej Spółki Węglowej S.A. W kopalniach zaczęły działać Rady
Pracownicze, kiedy to w związku z wejściem ich do Rybnickiej Spółki
Węglowej S.A., zmieniły się podstawy prawne funkcjonowania zakładów. |
2 |
1933 |
Z inicjatywy policji do KPP przenikali
prowokatorzy i często dochodziło do procesów i rozbijania komórek
partii. Tak stało się po aresztowaniu2 kwietnia Jana Czapli. Komórkę
rybnicką odbudował Ryszard Nieszporek. Policja wprowadziła do szeregów
tych oddziałów konfidenta i aresztowano Nieszporka z towarzyszami.
Działaczy skazano na 1 rok pozbawienia wolności. |
2 |
1936 |
Znamienny był odbyty 2 kwietnia jednogodzinny strajk. Górnicy
chwałowiccy zaprotestowali przeciwko masakrze robotnic krakowskiej
fabryki wyrobów gumowych ,,Semperit", gdzie zginęło wtedy 10 osób, gdy
policja przypuściła szarżę na bezbronne robotnice. |
2 |
1945 |
Ludzie do miasta zaczęli wracać masowo
dopiero 30 marca, czyli w czwarty dzień po ucieczce Niemców, 2
kwietnia, miasto już ożyło. W kościołach odprawiono nabożeństwa. Do
miasta przybyli też okupacyjni wygnańcy: Innocenty Libura, Maksymilian
Basista, Ignacy Knapczyk... oraz burmistrz Władysław Weber. Wielka
liczba ludzi bezinteresownie starała się przywrócić miastu szpital,
aptekę, wodociągi, prąd czy gaz. |
2 |
1945 |
W dniach od 2 do 15 kwietnia w Rybniku
uruchomiono 5 szkół podstawowych. Uczęszczało do nich 698 uczniów. |
3 |
1920 |
3 kwietnia, z polecenia Polskiego Komitetu Plebiscytowego zaczyna
ukazywać się na naszym terenie ,,Sztandar Polski - Gazeta Rybnicka",
redagowany przez Michała Kwiatkowskiego, a po nim przez Ignacego
Knapczyka. Gazeta ta wychodziła 3 razy w tygodniu. |
3 |
1957 |
W sobotę
3 kwietnia, z inicjatywy Komisji Porozumiewawczej Stronnictw
Politycznych, rozwiązano w Rybniku Miejski Komitet Frontu Narodowego
i powołano
Powiatowy Komitet Frontu Jedności Narodowej. W jego skład wchodziły 52
osoby. Wyłoniono także prezydium pod przewodnictwem Eugeniusza Czai. |
3 |
1973 |
3 kwietnia w godzinach wieczornych po raz pierwszy "zagrał" drugi
kocioł rybnickiej elektrowni, z którego huk wypuszczanej pary był
słyszany w odległości kilkunastu kilometrów. |
5 |
1959 |
5 kwietnia z występami gościł cyrk "Humberto". Krótko przed godz.16
przeszedł nad miastem wiosenny huragan z wiejącym ze straszliwą siłą
wiatrem i rzęsistą ulewą. Potężny podmuch wiatru, niosący tumany
śmieci i brudu wtargnął pod kopułę cyrku podczas przedstawienia.
Zerwane zostały płachty namiotowe
i złamane dwa wspierające
maszty. Blisko 2 tysiące widzów ogarnęła panika, którą powiększyła
niestety wiadomość: "Prosimy nie opuszczać cyrku! W tej chwili jeszcze
nam nic nie grozi". Efektem tej wypowiedzi była jeszcze większa
panika. Widzowie oślepieni kurzem skakali z połamanych schodów
usiłując wydostać się na zewnątrz. Na szczęście nikomu nic się
poważniejszego nie stało. |
5 |
1968 |
5 kwietnia Prokuratura Powiatowa przeniosła się do nowej siedziby przy
ul. Rewolucji
Październikowej 31-a (obok Starostwa). |
5 |
1980 |
5 kwietnia -/w Wielką Sobotę/ -w Elektrowni „Rybnik" doszło do
katastrofy budowlanej. Prawdopodobnie z przeciążenia zawalił się most
skośny nawęglania nowego etapu /od bloku 5 do 8/. Górnicy okolicznych
kopalń przyszli z pomocą budując nowe taśmociągi dostarczające węgiel
ze zwałów do poszczególnych bloków energetycznych. Elektrownia
„Rybnik” zatrudniała 1750 pracowników,w
tym około 190 pracowników inżynieryjno -technicznych. |
6 |
1932 |
Na dzień 21 stycznia, z okazji rocznicy
śmierci W. I. Lenina, komitet bezrobotnych KPP w Rybniku zwołał
zgromadzenie w sali kasyna paruszowieckiego. Przybyło około 1000 osób.
Uczestnicy zgromadzenia żądali od władz pomocy dla bezrobotnych,
przemawiali również działacze komunistyczni. Po zamknięciu wiecu na
wniosek komunistów postanowiono udać się pod starostwo w Rybniku.
Wtedy do akcji wkroczyła policja. Nie posłuchano wezwań do rozejścia
się. Nie pomogły salwy karabinowe w powietrze. Policja działała jednak
stanowczo, użyto broni. Śmierć poniósł członek KPP Oleś z Ligoty
Rybnickiej, bezrobotny czeladnik piekarski Edward Ogerman z Paruszowca
i Jan Marcol, którego policja zabiła kolbami i stratowała. Trzech
innych odniosło rany. Spośród 30 aresztowanych osób 12 stanęło przed
sądem. Na Śląsku od dawna nie strzelano do robotników, toteż krwawe
wypadki paruszowieckie odbiły się głośnym echem w województwie i poza
jego granicami. Opinia publiczna potępiała policję. Postępowanie
policji krytykował też W. Korfanty. Do Rybnika przybył wojewoda M.
Grażyński, ale swą wizytę ograniczył jedynie do odwiedzenia rannego
policjanta. Zdaniem sanacji, udział komunistów w wiecu usprawiedliwiał
każde środki. 6 kwietnia odbył się przed sądem w Rybniku proces
aresztowanych uczestników wypadków w Paruszowcu. Największą karę, rok
więzienia, otrzymał członek KPP Ryszard Małachowski z Paruszowca, inny
wybitny działacz, Jan Czapla z Rybnika, został skazany na 9 miesięcy -
był on między innymi członkiem komitetu bezrobotnych, a może nawet
jego przewodniczącym. |
6 |
1963 |
6 kwietnia został wystawiony przez rybnicki Teatr Poezji, poemat K. I.
Gałczyńskiego ,,Niobe". 30-stronicową partyturę muzyczną ,,Niobe"
krakowski kompozytor N. Karolak dedykował rybniczanom. |
7 |
1926 |
W pierwszych latach niepodległości bezrobotni nie byli
zorganizowani. Jednakże 7
kwietnia, blisko 200 bezrobotnych zgromadziło się w Chwałowicach,
domagając się przyjęcia do pracy, bezpłatnej pomocy lekarskiej oraz
dopuszczenia swoich przedstawicieli do komisji przydziału węgla,
ziemniaków oraz innego rodzaju zapomóg. Podobne zebranie odbyło się w
Rybniku. |
7 |
1928 |
We wrześniu 1927 r. ukonstytuował
się zarząd Samopomocy Bezrobotnych powiatu rybnickiego. Uchwalane
przez bezrobotnych rezolucje i apele pozostawały bez echa. Tak było na
przykład z rezolucją 200 bezrobotnych, którzy 7 kwietnia w
Chwałowicach sformułowali szereg postulatów i przesłali je do
Okręgowego Urzędu Górniczego w Rybniku. Tam, rezolucję opatrzono
adnotacją: ,,służy do wiadomości" i spoczęła wśród innych dokumentów. |
8 |
1988 |
8 kwietnia rybnicki Zespół Szkół Medycznych w jubileuszowym 25 roku
istnienia otrzymał imię Feliksa Białego. |
8 |
1998 |
Rybnicko-żorska grupa folkowa "Carrantuohill" przebywała w Stanach
Zjednoczonych na zaproszenie Claremont McKenna College z Californii,
tworząc 8 kwietnia muzyczną oprawę inauguracji Międzynarodowego
Festiwalu Czesława Miłosza. |
8 |
2000 |
Wieczorem 8 kwietnia w kościele św. Jadwigi Śląskiej na Nowinach,
Filharmonia Rybnicka wykonała utwory kompozytorów francuskich. Tym
razem orkiestrę poprowadził Jerzy Maksymiuk. Partyturę ze swoimi
poprawkami i batutę maestro przekazał rybnickiej Szkole Muzycznej do
publicznej licytacji. |
9 |
1948 |
Już wiosną w wielu rybnickich
zakładowych organizacjach PPS i PPR wyrażano przekonanie o potrzebie
zjednoczenia partii robotniczych. I tak np. na posiedzeniu Powiatowej
Rady Narodowej w dniu 9 kwietnia 1948 roku jej przewodniczący Jan
Bezeg (PPS) w imieniu radnych obu partii odczytał oświadczenie, że
doły tych partii w świadomości i dojrzałości swojej rozpoczęły pracę
wspólną jako jedna partia robotnicza. |
9 |
1974 |
Od 9 kwietnia działało Studenckie
Centrum Kulturalne Politechniki Śląskiej ,,Ćwiek". W klubie prowadzona
była działalność kulturalna i rozrywkowa. |
10 |
1995 |
10 kwietnia na rozegranych Szachowych Mistrzostwach Polski seniorów
tytuł mistrzyni Polski zdobyła 17-letnia Monika Bobrowska. |
11 |
1945 |
11 kwietnia na Rynku odbył się pierwszy po wyzwoleniu wiec pokojowy z
udziałem kilku tysięcy rybniczan. Przemawiał gen. Aleksander Zawadzki
- wojewoda śląsko- dąbrowski. |
12 |
1987 |
12 kwietnia poświęcono kościół w Niewiadomiu pw. Bożego Ciała i Św.
Barbary. Organy w tym kościele pochodzą z 1920 r., a przeniesiono je z
kościoła w
Hołdonowie koło Mysłowic. |
13 |
1923 |
W nocy z 12/13 kwietnia został zburzony
przez nieznanych sprawców pomnik /Kriegerdenkmal/, ku czci zwycięstwa
w wojnie francusko-pruskiej, powstały na pamiątkę poległych w wojnie z
Francją żołnierzy z powiatu rybnickiego. Przeciwko takiemu
wandalizmowi, zwróciły się nawet koła rozumnych i trzeźwo myślących
Polaków m.in. Związek Byłych Powstańców. |
13 |
1962 |
13 kwietnia o godz. 18.20 doszło do nieprzyjemnego incydentu. Kierowca
czerwonego autobusu zamiast jechać do Pieców zawiózł pasażerów do
Komendy Powiatowej MO, gdzie zażądał interwencji funkcjonariuszy, ze
względu na przeładowanie wozu. Po sprawdzeniu przez milicjantów
ważności posiadanych biletów okazało się, że nikt z pasażerów nie chce
wysiadać. Kierowca musiał skapitulować i zawieźć do Pieców wszystkich
pasażerów. |
13 |
1978 |
W nocy na 13 kwietnia w Zakładach
Mięsnych dokonano włamania do kasy, skąd skradziono prawie 1 mln
złotych, przygotowany na wypłatę pracownikom. 14 września sprawca
został ujęty i odzyskano 450 tys.zł.
|
14 |
1914 |
14 kwietnia ruszyła przy kopalni "Römer" brykietownia, produkująca z
miału węglowego z dodatkiem pakuł i smoły około 300 ton brykietów na
dobę. Drugim przykopalnianym zakładem była uruchomiona w tym samym
roku cegielnia o zdolności produkcyjnej około 8 tysięcy cegieł na
dobę. W tej cegielni wytwarzano również pył kamienny stosowany w
robotach strzelniczych. |
14 |
1954 |
Wiele problemów nurtujących mieszkańców
miasta i całe społeczeństwo zostało przedstawionych na zebraniach
związkowych. Bodźcem ku temu była uchwała KC PZPR z 14 kwietnia 1954
roku krytycznie oceniająca dotychczasową pracę związków zawodowych i
postulująca wzrost znaczenia związków w środowisku robotniczym.
Problemy poruszone przez robotników na przeprowadzonych zebraniach
świadczyły wyraźnie o narastającej fali niezadowolenia i niepokojów.
Domagano się wyraźnej poprawy warunków bytowych i żądano zwiększenia
roli przedstawicielstw robotniczych w zakładach przemysłowych, a także
przywrócenia odpowiedniej rangi radzie zakładowej, która stała się
zbiurokratyzowaną instytucją - najczęściej całkowicie oderwaną od
problemów nurtujących robotników.
|
14 |
1958 |
14 kwietnia ruszyły prace realizacyjne przy Rybnickim Domu Kultury
wznoszonym wg projektu inżynierów Jerzego Gottfrieda, Henryka Buszko
i Aleksandra
Franta. |
14 |
1981 |
W połowie kwietnia 1981 r. odbyły się
uroczystości religijne, związane z poświęceniem terenu pod budowę
nowego kościoła św. Jadwigi Śląskiej, na terenie dzielnicy ,,Nowiny",
na którą zezwolenie uzyskano 5 stycznia. Poświęcenia placu dokonał
ordynariusz katowicki ks. biskup dr Herbert Bednorz w asyście ks.
dziekana Alojzego Klona. Projektantem kościoła był inż. arch. Marian
Skałkowski. |
15 |
1919 |
W czasie rewolucji listopadowej 18-go roku klasa
robotnicza Niemiec żądała nadania obchodom pierwszomajowym rangi
stałego święta państwowego.
15 kwietnia parlament niemiecki podjął ustawę o powszechnym święcie
narodowym. Sprawująca na Górnym Śląsku władzę Socjaldemokratycza
Partia Niemiec (SPD) musiała zawiesić wprowadzony w styczniu stan
oblężenia i
zezwolić w dniu 1 maja na pochody robotnicze. Tak się też i stało.
|
15 |
1940 |
W dniu 15 kwietnia wyruszył z Rybnika
pierwszy transport więźniów do obozu koncentracyjnego w Dachau. Wśród
skazańców na zagładę znaleźli się m.in.: urzędnik kopalni ,,Rymer"
Emil Zieleźny, pracownicy kopalni ,,Ignacy" w Niewiadomiu: Dominik
Adamczyk i Augustyn Sobik, ks. Adolf Pojda z Ligockiej Kuźni, dr Jerzy
Winkler, Leon Tatarczyk, Eryk Stokłosa, prof. Wiktor Fajkosz, Roman
Dykacz - były dyrektor kopalni ,,Chwałowice". Ruszyły też pierwsze
transporty więźniów do innych obozów koncentracyjnych, przede
wszystkim do Oświęcimia. |
15 |
1945 |
Z niektórych zakładów przemysłowych
Rybnika okupant zdołał wywieźć cenne maszyny i urządzenia. Tak było
m.in. w hucie ,,Silesia", z której wywieziono urządzenia walcowni i
żarzalni blachy cienkiej. Straty te byłyby o wiele większe, gdyby nie
patriotyczna postawa konspiracyjnych organizacji, a przede wszystkim
komórek Polskiej Partii Robotniczej. Podjęto działania, które
skutecznie zapobiegły planowanemu zniszczeniu urządzeń w czasie
wycofywania się wojsk hitlerowskich. Dotyczy to nie tylko fabryk, ale
także kopalń, które zgodnie z odgórnymi zaleceniami miano zatopić,
niszcząc urządzenia systemu odwadniającego. Hitlerowcom zabrakło czasu
na przeprowadzenie akcji "L" - likwidacji kopalni. Przerwana tylko
została, na krótko, jej praca. Do sparaliżowania kopalni nie dopuściła
zorganizowana wcześniej grupa pod nazwą Ochrona Zakładu. Kierownictwo
kopalni przejął E. Penkala. Pierwszym po wyzwoleniu dyrektorem kop. "Rymer"
mianowany został 15 kwietnia Alojzy Godula. Działania wojenne nie
wyrządziły kopalni większych strat, dlatego wydobycie mogło ruszyć już
na początku kwietnia po skompletowaniu załogi i dozoru. Okupant
znaczną liczbę górników wcielił do armii, wielu wywieziono na roboty.
Jeńców hitlerowcy wywieźli w głąb Rzeszy. |
15 |
1994 |
15 kwietnia władze Rybnika podpisały z władzami niemieckiego miasta
Dorsten umowę o partnerstwie obu miast. |
16 |
1945 |
16 kwietnia otwarto Publiczną Szkołę Dokształcającą Zawodową, mającą
bogatą tradycję z okresu międzywojennego. |
16 |
1945 |
16 kwietnia siostry Urszulanki w Rybniku na nowo rozpoczęły pracę
pedagogiczną. Szkoła podstawowa, gimnazjum ogólnokształcące i szkoły
zawodowe liczyły około 1300 uczniów i uczennic. Władze państwowe
przychylnie odnosiły się do pracy sióstr Urszulanek, udzielając nawet
pomocy. |
16 |
1961 |
16 kwietnia odbyły się pierwsze łączne wybory do Rad Narodowych i do
Sejmu. W mieście szczególnie solidnie przygotowywano się do tych
wyborów, przeprowadzając szeroką agitację i pracę propagandową.
Frekwencja wyborcza sięgała 92%. |
16 |
1967 |
W sobotę 16 kwietnia w TZR odbyła się
polska premiera sztuki głośnego austriackiego dramaturga Fritza
Hochwäldera - " Maliniarz". Sztukę tę wystawił Państwowy Teatr Nowy z
Zabrza pod dyrekcją i w reżyserii Tadeusza Przystawskiego. |
17 |
1923 |
17 kwietnia, z inicjatywy działacza służby zdrowia Teodora Augustyna,
powstało w Rybniku Koło Oświatowo - Artystyczne "Przedświt". |
17 |
1989 |
W dniu 17 kwietnia Sąd Wojewódzki w
Warszawie wpisał do rejestru związków zawodowych NSZZ ,,Solidarność"
jako organizację ogólnopolską. |
18 |
1923 |
Służbę objęła policja wojewódzka.
Pierwszym miejskim komendantem był podkomisarz Pająk. Po nim nastąpił
Barta, którego dnia 18 kwietnia znaleziono zastrzelonego przed domem
przy ulicy Zamkowej, w którym mieszkał. Sprawujący ten urząd często
się zmieniali. Ponieważ dotychczasowa ustawa policyjna pozostawała
jeszcze w mocy, zachodziły często spory, co do kompetencji między
policją wojewódzką a komunalną. Po wyjaśnieniu i załatwieniu spraw
spornych, policja komunalna znowu publicznie objęła swą służbę w
liczbie 1 komisarza i 4 urzędników. |
18 |
1945 |
Zakłady Wytwórcze Urządzeń
Sygnalizacyjnych (ZWUS) weszły w skład wielozakładowego
przedsiębiorstwa z siedzibą w Katowicach. W czasie wyzwalania ziemi
rybnickiej potencjał produkcyjny ówczesnej małej fabryczki został
niemal doszczętnie zdewastowany i władze polskie zamierzały początkowo
sterczące ruiny hal fabrycznych rozebrać. Jednakże nieliczna polska
załoga przeciwstawiła się tej decyzji i oświadczyła, iż własnymi
rękami odbuduje i uruchomi zakład. Władze ustąpiły i kilkudziesięciu
pracowników przystąpiło do odgruzowywania hal fabrycznych i
uruchamiania niektórych wydziałów. Częściowe wznowienie produkcji
nastąpiło już 18 kwietnia. W tym czasie liczba zatrudnionych nie
przekraczała 50 osób. |
19 |
1913 |
Właściciele kopalń, kapitaliści niemieccy, nie starali się o
polepszenie warunków pracy, a złe traktowanie górników przez dozór
górniczy powodowało strajki. Znacznie dogodniejsze warunki do
prowadzenia walki strajkowej zaistniały w tym roku. Po nieudanych
pertraktacjach ze związkiem pracodawców, 21 marca przedstawiciele
związków zawodowych wezwali załogi górnośląskich kopalń do strajku.
Idea strajku przemówiła do górników. Robotnicy rybniccy byli bowiem
niżej wynagradzani niż ich koledzy z Bytomia i Katowic, nie mówiąc o
górnikach westfalsko-nadreńskich.
Innym czynnikiem sprzyjającym walce
strajkowej był sposób traktowania polskich robotników przez niemiecki
dozór techniczny. Zjednoczenie Zawodowe Polskie z upoważnienia innych
związków zawodowych innych kopalń, zebrało ponad 70 tysięcy podpisów
pod petycją przesłaną w imieniu górników do sejmu pruskiego. Postulaty
zawarte w petycji uzasadniał w pruskim parlamencie Wojciech Korfanty.
Jednocześnie trwała kampania propagandowa, której celem było
zmobilizowanie do udziału w strajku maksymalnej liczby osób.
Górnicy domagali się ośmiogodzinnego
dnia pracy, 14-dniowych urlopów wypoczynkowych, 15% podwyżki zarobków,
zmiany regulaminu pracy oraz ustalenia wysokości płacy minimalnej i
wolności zrzeszania się robotników. Petycja ta została w całości
odrzucona. W tej sytuacji 19 kwietnia blisko 95 tysięcy górników
górnośląskich przystąpiło do strajku generalnego, w tym załogi
wszystkich kopalń okręgu rybnickiego. Największy i najdłuższy strajk
wybuchł też w kop. "Römer". Uczestniczyło w nim 82 proc. załogi. Po
trzech tygodniach doszło do zakończenia strajku, bez uzyskania
istotnych korzyści.
|
19 |
1963 |
Mieszkańcy ul. Zamkowej, zdenerwowani opieszałością w usuwaniu śmieci
przez Zakład Oczyszczania Miasta - przed swoją kamienicą uformowali 19
kwietnia ze śmieci i odpadków... grób! Tabliczka objaśniała: ,,Tu leży
świętej pamięci ZOM (Zakład Oczyszczania Miasta) - czekamy na
zmartwychwstanie". Po 6 - godzinach śmieci uprzątnięto. |
20 |
1940 |
W kwietniu Polska Organizacja Powstańcza
została zdekonspirowana. 20 kwietnia aresztowany został Stanisław
Wolny i Waldemar Kubatko. Gestapowcy przeprowadzili też w domu Tkoczów
rewizję, ale podziemnej drukarni nie znaleziono. |
20 |
1985 |
20 kwietnia w Szkole Podstawowej nr 31 na osiedlu ,,Nowiny" rozpoczął
się dwudniowy - I Międzynarodowy Turniej Szachowy Dzieci. |
20 |
2000 |
20 kwietnia - na żywo - na antenie Polskiego Radia Katowice została
zlicytowana batuta i partytura z naniesionymi na niej poprawkami przez
Jerzego Maksymiuka. Maestro ofiarował ją rybnickiej Szkole Muzycznej
do licytacji, po koncercie, jaki odbył się 8 kwietnia w kościele św.
Jadwigi Śląskiej na Nowinach z udziałem Filharmonii Rybnickiej.
Pierwszą kwotę w wysokości 100 zł zaproponował prezydent Rybnika -
Adam Fudali. Przedmioty te nabył za 2.500 zł Roman Gładysz za
Świerklan. |
21 |
1909 |
Reorganizację swej sieci dokonała górnośląska organizacja SPD. W
Rybniku 21
kwietnia utworzono Sozialdemokratischer Arbeiterbildungsverein z
przewodniczącym zarządu Otto Hörsingiem, któremu podlegały ponadto
towarzystwa w Zabrzu, Mikołowie, Katowicach i Lublińcu. |
21 |
1997 |
21 kwietnia nastąpiło wmurowanie kamienia węgielnego pod nowe skrzydło
Urzędu Miasta. |
22 |
1974 |
Z powodu zanieczyszczenia stawu
Paruszowiec i wyginięcia kotewki - orzecha wodnego karynckiego,
istniejący rezerwat roślinności wodnej w Paruszowcu stracił rację bytu
i został skreślony z listy rezerwatów przyrody Zarządzeniem Ministra
Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dniem 22 kwietnia. |
22 |
1983 |
22 kwietnia ks. bp. Herbert Bednorz erygował nową parafię pw.
Niepokalanego Poczęcia NMP w Rybniku -Zamysłowie. |
22 |
1998 |
22 kwietnia w Rybniku przyłączono do sieci rybnickiego Zakładu
Telekomunikacji 100-tysięcznego abonenta. |
23 |
1908 |
23 kwietnia w Rybniku zamieniono istniejącą wyższą szkołę dla chłopców
na gimnazjum (dzisiejsze I LO). Pierwszym dyrektorem tego gimnazjum
został dyrektor dr Wahner. Nauki udzielano po części w lokalach szkoły
i po części w
dawniejszej wyższej szkole dla dziewcząt. |
23 |
1920 |
23 kwietnia, w rybnickim biurze plebiscytowym odbyło się walne
założycielskie zebranie klubu sportowego KS ,,Śląsk Rybnik". W skład
pierwszego zarządu weszli: M. Piełka- prezes, P. Pander- skarbnik.
|
23 |
1985 |
Od 23 kwietnia przez dwa tygodnie
odbywały się po raz pierwszy ,,Konfrontacje Filmowe". Miłośnicy kina
mogli obejrzeć 13 filmów nagrodzonych najwyższymi wyróżnieniami na
światowych festiwalach filmowych, a także uhonorowanych ,,Oskarami". |
24 |
1920 |
24 kwietnia
druhowie Piotr Pander i Maksymilian Piełka założyli pierwszą w Rybniku
drużynę harcerską. Przybrała ona nazwę I Drużyny Męskiej im. Adama
Mickiewicza. Skupiała 80 członków i składała się z 7 zastępów, którym
przewodzili: Zbigniew Biały, Wincenty Prus, Ignacy Pander, Wojciech
Wolnik, Kuśka, Kurzawa, i Kucharczyk. W krótkim czasie dh. Wolnik na
bazie 4 zastępu zakłada II Drużynę Męską im. Zawiszy Czarnego na
Paruszowcu, a dh. Kucharczyk na bazie 7 zastępu III Drużynę Męską im.
Stanisława Żółkiewskiego w Ligocie.
W tym samym czasie dh. Aniela Wolnikówna
zakłada na Paruszowcu I Drużynę Żeńską im. Emilii Plater. |
24 |
1961 |
W ostatni poniedziałek kwietnia rybnicka
służba zdrowia przeżyła swój wielki dzień. Na terenie Szpitala
Miejskiego przy ul. Rudzkiej otwarto pierwsze w kraju przyszpitalne
lądowisko dla helikopterów. |
25 |
1974 |
25 kwietnia został otwarty Dom Rzemiosła ROW przy ul. Wysokiej.
W,,Okrąglaku"
zlokalizowano dużą salę na 450 osób. |
26 |
1923 |
26 kwietnia w Ligocie powstała organizacja harcerska oraz Towarzystwo
Polek i Klub
Piłki Palantowej ,,Zgoda Ligota". |
26 |
1941 |
26 kwietnia zmarł ks. dr Stefan Siwiec- pierwszy dyrektor polskiego
gimnazjum w
Rybniku. |
27 |
1900 |
Na mocy uchwały korporacji miejskiej z
dnia 27 kwietnia podjęto budowę dużej szkoły elementarnej na ul.
Cmentarnej, przy parafii pod wezwaniem Matki Boskiej Bolesnej w
Rybniku.
Z biegiem lat, rybnicka parafia pod
wezwaniem Matki Boskiej Bolesnej bardzo się powiększała. W 1900 roku
należało do niej około 30 wsi i osad, w których mieszkało 25 tysięcy
parafian. Był to wielki duszpasterski problem, gdyż w jedynym
rybnickim kościele pod wezwaniem Matki Boskiej Bolesnej wszyscy
parafianie na niedzielnych Mszach św. najzwyczajniej się nie mieścili. |
27 |
1957 |
27 kwietnia tygodnik ,Nowiny" donosi, że znana popularna pieśń ludowa
,,Poszła Karolinka" zrodziła się w Rybniku. Świadczy o tym stara płyta
gramofonowa z 1906 roku. Na płycie tej zapisano, że pieśń tę
skomponowali bracia Zinger z Rybnika. |
28 |
1924 |
Nigdy dewaluacja pieniądza i drożyzna
nie były tak wielkie jak w 1924 roku. Z końcem kwietnia funt mąki
kosztował przeciętnie 450.000 mkp., funt mięsa około 850.000 mkp.,
litr mleka 640.000 mkp. Społeczeństwo z ulgą przyjęło powstanie nowego
rządu pod prezesurą Władysława Grabskiego, który przeprowadził reformę
walutową. Kwiecień był okresem zaprowadzenia stabilizacji pieniądza.
28 kwietnia
wprowadzono złoty polski, zaś zdewaluowaną markę polską z końcem lipca
z obiegu wycofano. Tym sposobem dolar zaprzestał swych szalonych
podskoków. Stabilizacja była osiągnięta. Wprawdzie trwało to jeszcze
jakiś czas, zanim i odpowiednio unormowały się ceny. Ciosy inflacji
zostały zastąpione fantowaniem za niezapłacone podatki, konkursy itd.
Z końcem roku została fantowana większa część kupiectwa z powodu
zaległych podatków.
Naprawa waluty wymagała jednak ofiar. Utraciwszy korzyści z inflacji,
przedsiębiorstwa na ogół obniżały produkcję, pojawiło się bezrobocie
na niespotykaną dotąd skalę. |
29 |
1921 |
29 kwietnia dla wzmocnienia Niemieckiej Organizacji Bojowej Górnego
Śląska, do Rybnika przybył niemiecki batalion Reichswehry w sile 450
żołnierzy przebranych po cywilnemu. |
29 |
1961 |
29 kwietnia Żeńskiemu Liceum Ogólnokształcącemu nadano imię Hanki
Sawickiej. Opiekun szkoły - Rybnicka Fabryka Maszyn przekazała szkole
5 maszyn do
szycia. |
29 |
1970 |
Rybnickie Muzeum zostało upaństwowione. Uchwała nr 39/122 Prezydium
Miejskiej Rady Narodowej w Rybniku z dnia 29 kwietnia zatwierdziła
Muzeum w Rybniku i nadała mu statut. Potwierdziła też lokalizację w
Starym Ratuszu. Uchwała zawierała także potwierdzenie Ministra Kultury
i Sztuki jako organu naczelnego nadzoru. Nadzór merytoryczny należał
do Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, a bezpośredni do Prezydium
Miejskiej Rady Narodowej w Rybniku, terenem działalności miał być
powiat rybnicki i tereny sąsiednie w granicach ROW. Pierwszym
dyrektorem tej placówki został Ryszard Wenglorz. |
29 |
2000 |
W sobotę, 29 kwietnia o godzinie 15.50 z
północnej wieży bazyliki zdjęto pięć starych dzwonów. W największy z
nich -nazwany ,,św. Maryja"- tradycyjnie metr nad ziemią uderzono
ostatni raz na pożegnanie. W miejsce starych i popękanych dzwonów
zawieszono pięć nowych: największy -,,św. Antoni", ,,św. Józef", ,,św.
Maryja", ,,św. Jan Sarkander" i ,,św. Barbara". Odlała je ludwisarnia
J.Felczyńskiego z Przemyśla. Dzwony poświęcił 24 kwietnia ks. bp
Gerard Bernacki.
|
30 |
1903 |
W ostatnich dniach kwietnia spadło tyle
śniegu, że pod jego ciężarem zawaliło się kilkanaście chat. Przełożono
też o tydzień uroczystości pierwszej komunii świętej.
ZIMA: Takiej
nie było dawno. Od początku listopada 1995 roku do końca kwietnia 1996
roku utrzymywały się mrozy poniżej 10 stopni C. Ludzie masowo
chorowali na grypę. W niektórych domowych kotłowniach do stycznia
spalono już taką ilość węgla i innego opału, jaka zwykle wystarczała
na cały rok. Była to bardzo ostra, śnieżna i kosztowna zima. |
30 |
1920 |
W 1920 roku nie było tygodnia, w którym
nie odbywałoby się jakieś zebranie polskiej organizacji politycznej,
zawodowej czy społeczno-kulturalnej. Wskazywały na ten fakt
sprawozdania władz sojuszniczych. Włosi, którzy przebywali w Rybniku i
sympatyzowali raczej z Niemcami, stwierdzali w swych przekonaniach, iż
działalność ludności polskiej zagrażała - rzekomo - spokojowi i
bezpieczeństwu mieszkańców miasta. W sprawozdaniu włoskiego kontrolera
powiatowego do przewodniczącego Komisji Międzysojuszniczej, gen. Henri
Le Ronda, z dnia 30 kwietnia wskazywano
z dużym niepokojem na istnienie kilku komórek komunistycznych na
terenie miasta i powiatu rybnickiego. Przy czym trzeba zaznaczyć, że w
oczach Włochów ruchem komunistycznym nazywano wszystkie działania,
które świadczyły o niezadowoleniu ludności polskiej z posunięć władz
sojuszniczych, tym bardziej, iż niezadowolenie to wyrażała robotnicza
ludność polska. |
30 |
1997 |
Na ostatni dzień kwietnia 1997 r., w
Rejonowym Urzędzie Pracy w Rybniku zarejestrowanych było 5370
bezrobotnych, w tym 4416 kobiet.
|
Inne wydarzenia z kwietnia: |
1919 |
W kwietniu zakończono prace
organizacyjne w całym powiecie związane ze stworzeniem zrębów Polskiej
Organizacji Wojskowej Górnego Śląska (POWGŚl.). Powstałej, aby
przeciwdziałać niemieckiemu terrorowi. Liczba zaprzysiężonych
peowiaków wynosiła wtedy 5.234 i w tej dziedzinie ówczesny powiat
rybnicki zajmował pierwsze miejsce na Górnym Śląsku. Stanowiło to
blisko 30% ogólnej liczby górnośląskich peowiaków. Ta znaczna liczba
peowiaków pozwoliła na zorganizowanie dwóch pułków strzelców
rybnickich. |
1923 |
W kwietniu na skutek rozłamu w
Zjednoczeniu Zawodowym Polskim również w Rybniku powstał oddział
Zjednoczenia Chrześcijańskich Związków Zawodowych. Na jego czele
stanął Szymon Kowalik. Chrześcijańskie Związki Zawodowe skupiły
najmniej uświadomionych klasowo robotników. Ich atutem było poparcie
duchowieństwa. |
1934 |
Rezolucje polskich organizacji i stowarzyszeń w sprawie ponownego
otwarcia kopalń w Boguszowicach i Chwałowicach pozostawały bez echa.
Jedną z nich podjął jednomyślnie w kwietniu powiatowy zjazd Związków
Zawodowych w Rybniku. Na zjazd przybył wojewoda śląski Michał
Grażyński wraz z grupą kilku posłów. Rezolucja ta pozostała jednak na
papierze. |
1945 |
W pierwszych latach powojennych
organizatorem służby zdrowia był Referat Zdrowotności przy Magistracie
miasta Rybnika oraz Ubezpieczalnia Społeczna. Referat kierowany był
przez dr medycyny Stanisława Brücknera, który jeszcze w kwietniu
przybył tu z Rydułtów. Zajmował się profilaktyką i zwalczaniem chorób
społecznych oraz zagadnieniami sanitarno-epidemiologicznymi. Z jego to
inspiracji jeszcze w tym samym roku zorganizowano pierwszą, miejską
przychodnię lekarską. |
1990 |
Wielkim wydarzeniem dla Orzepowic było
konsekrowanie w kwietniu parafialnego kościoła św. Floriana, którego
budową, przy wielkim zaangażowaniu parafian, kierował ks. proboszcz
Czesław Cyran. Dzielnica stawała się coraz atrakcyjniejsza i wiele
osób zamierzało się tu osiedlić, o czym świadczyło wykupywanie działek
budowlanych. |
2000 |
Popełnione na początku marca zabójstwo na terenie Zasadniczej Szkoły
Zawodowej w Rybnickiej Kuźni, którego ofiarą była pracująca tam
sprzątaczka, wstrząsnęło rybnicką opinią publiczną. Reakcją młodzieży
był marsz przeciw przemocy, który przeszedł ulicami miasta pod koniec
kwietnia. Wzięło w nim udział ponad 1000 uczniów rybnickich szkół
ponadpodstawowych. |
powrót do góry
home
data |
rok |
wydarzenie |
1 |
1919 |
W czasie rewolucji listopadowej 18-go
roku klasa robotnicza Niemiec żądała nadania obchodom pierwszomajowym
rangi stałego święta państwowego. 15 kwietnia parlament niemiecki
podjął ustawę o powszechnym święcie narodowym. Sprawująca na Górnym
Śląsku władzę Socjaldemokratycza Partia Niemiec (SPD) musiała zawiesić
wprowadzony w styczniu stan oblężenia i zezwolić w dniu 1 maja na
pochody robotnicze. Tak się też i stało. Z okazji święta robotniczego,
zawieszono stan oblężenia od godziny 6.00 rano w dniu 1 maja do 6.00
rano dnia następnego i umożliwiono zorganizowanie na Górnym Śląsku w
wielu miejscowościach polskich wieców i pochodów. Władze pruskie w
dniu 1 maja urządziły olbrzymią manifestację w Rybniku, na którą z
orkiestrami i sztandarami ściągnęły imponujące pochody z bliższych i
dalszych miejscowości powiatu, co wykorzystali polscy działacze,
zwołując 20-tysięczny wiec ludności polskiej, który zrobił w Rybniku
wielkie wrażenie na miejscowych szowinistach niemieckich.Terror
niemiecki nie zdołał złamać polskości mas ludowych. Wręcz odwrotnie,
przyczyniał się do zwierania szeregów i mobilizowania sił do walki o
powrót do Macierzy. Wykorzystał to polski obóz narodowy, przenosząc na
ten termin obchody święta Konstytucji 3 Maja.Tak więc 1 maja w Rybniku
odbył się ogromny wiec w pobliżu starego cmentarza. Zebrało się ponad
20 tysięcy ludzi z miasta i okolicznych miejscowości. Spotkanie miało
jednoznacznie patriotyczny charakter. Powiewały sztandary o barwach
narodowych i zawierające patriotyczne hasła; śpiewano polskie pieśni i
wznoszono patriotyczne okrzyki. Przemówienia wygłosili dr Marian
Różański i dr Feliks Biały, zapewniając zebranych, że dzień wolności
narodowej jest już bardzo bliski, a następnie ślubowali na sztandar:
"... że do ostatniego tchnienia wierni będziemy naszemu sztandarowi i
polskiej idei.". Sztandar ten ufundował Wilhelm Chrószcz z Rydułtów.
Patriotyczne manifestacje odbyły się również dwa dni później z okazji
rocznicy Konstytucji 3 maja. Tym razem pochody rozpoczęły się od
uroczystych mszy św. w kościołach, skąd maszerowano przez ulice
miasta. Pochody były tak potężne, że władze niemieckie zrezygnowały z
prób ich rozpędzenia. |
1 |
1921 |
Na wiadomość, że Niemcy będą usuwać
robotników polskich z kopalń i hut 1 maja wybucha strajk generalny. |
1 |
1936 |
W manifestacji 1-majowej, zorganizowanej
przez PPS i KPP, demonstrowało 7 tysięcy osób.
Dyrekcja kopalni "Donnersmarck" postanowiła zwolnić 33 robotników,
którzy 1 maja wzięli udział w pochodzie i manifestacji w Rybniku.
Nieliczna załoga zastrajkowała w ich obronie odnosząc pełny sukces. |
1 |
1957 |
1 maja, mimo, że w samym Rybniku nie było pochodu, to w manifestacjach
i wiecach wzięło udział ponad 5 tys. osób. |
1 |
1991 |
1 maja w Górkach k/Brennej zmarł Henryk Knapczyk, członek spółki,
która jesienią 1989 roku wznowiła wydawanie przedwojennej ,,Gazety
Rybnickiej". Był synem Ignacego Knapczyka -redaktora i wydawcy
,,Gazety Rybnickiej". |
1 |
1993 |
1 maja 1993 roku zmarł dr Innocenty Libura, Legenda Ziemi Rybnickiej -
Rybniczanin z wyboru. Był człowiekiem pełnym ideałów, które
konsekwentnie realizował jako pedagog, naukowiec, pisarz i publicysta,
harcerz, żołnierz i społecznik. Autor licznych publikacji o naszym
regionie, również pierwszego przewodnika turystycznego po Rybnickim
Okręgu Węglowym. Jego pogrzeb odbył się 8 maja. |
2 |
1903 |
2 maja przybył do Rybnika biskup pomocniczy diecezji wrocławskiej ks.
Henryk Marks, w celu udzielenia sakramentu bierzmowania dla 3912 osób.
Udzielanie go w tak małym kościele, gdy sami bierzmowani wchodzili do
kościoła na cztery zmiany, jedynie przyśpieszyło zgodę na budowę nowej
- większej świątyni, o którą się miasto starało. Zgodę wydano kilka
tygodni później. O pozwolenie na budowę tego kościoła zabiegał ks.
proboszcz Edward Bolik. Udało się to dopiero jego następcy. Frantektem
był Ludwik Schneider z Opola. |
2 |
1981 |
2 maja na budynku rybnickiego ratusza odsłonięto tablicę pamiątkową
dla uczczenia powstań śląskich i powrotu miasta w granice Państwa
Polskiego. Na tablicy napisano: ,,Na wieczną pamiątkę złączenia
Górnego Śląska z Polską w czerwcu 1922 r." W ścianie za tablicą został
wmurowany Akt Erekcyjny Restytucji Tablicy Pamiątkowej z 1923 r. |
3 |
1920 |
W odpowiedzi na sformułowanie się wielu
bojówek niemieckich, ponownie zaktywizowała się POWGŚl. Ludność polska
1 ale i 3 maja 1920 roku uczestniczyła w manifestacjach, uchwalając
rezolucje przeciwko terrorowi SIPO. W lutym tego roku liczyła ona 3465
żandarmów, a w sierpniu około 5 tysięcy. Robotnicy sami wymierzali
sprawiedliwość szczególnie zaciekłym hakatystom. |
3 |
1920 |
Już 3 maja, w czasie obchodów święta
narodowego, umundurowane zastępy harcerzy, z laskami w dłoniach,
maszerowały ulicami Rybnika. Było to pierwsze "przedstawienie się"
harcerzy rybnickiemu społeczeństwu. Umundurowana kolumna wyposażona w
laski (później zostaną nazwane "plebiscytówkami"), wyszła pochodem z
Piasków pod tajną ochroną POW. Na czele dh Wojciech Wolnik niósł
proporzec z polskim godłem. To nie podobało się ludności niemieckiej.
W pewnej chwili zaatakowano czoło pochodu i wydarto mu proporczyk.
Jednak dzięki odważnej jego postawie oraz wejściu do akcji POW-iaków,
odebrał go i mimo częściowego zniszczenia, zawiesił znów na laskę i
dalej pomaszerował na czele pochodu. |
3 |
1921 |
We wtorkowy poranek 3 maja, nowe
powstańcze władze polskie wyznaczyły na urząd tymczasowego burmistrza
Rybnika referenta Władysława Webera. Zastąpił on działającego do tej
pory starostę asesora regencyjnego - landrata rybnickiego - Strzodę. |
3 |
1940 |
3 maja Florian Procek pod osłoną nocy zawiesił biało-czerwoną
chorągiew na szczycie komina garbarni przy ul. Pocztowej. |
3 |
1945 |
W święto 3 Maja występem na akademii
zainaugurował swoją powojenną działalność Chór mieszany im. Adama
Mickiewicza z Niedobczyc.
|
3 |
1986 |
Tysiące widzów przybyłych w sobotę 3
maja nad Zalew Rybnicki oglądało Motorowodne Mistrzostwa Polski z
udziałem utytułowanego zawodnika Waldemara Marszałka. |
3 |
1990 |
3 maja, po raz pierwszy w powojennej historii, społeczeństwo Rybnika
uroczyście obchodziło to najważniejsze święto narodowe. Uroczystości
rozpoczęło nabożeństwo w kościele św. Antoniego w intencji Ojczyzny.
Po nabożeństwie odbyła się defilada ulicami miasta pod TZR, gdzie
miały miejsce występy artystyczne. |
3 |
1992 |
3 maja zmarła Janina Podlodowska, wieloletni pedagog, poetka, pisarka,
redaktorka wielu pism, członek licznych stowarzyszeń twórczych i
literackich, współorganizatorka RDL. |
3 |
1995 |
3 maja w rybnickim Muzeum otwarto wystawę "Rybnik nasze miasto" -jedną
z dwóch stałych wystaw. Po remoncie kapitalnym i rozbudowie Starego
Ratusza powierzchnia wystawiennicza Muzeum wynosiła już 600 m. kw., a
ogólna wzrosła do ponad 1700 m. kw. |
3 |
2000 |
3 maja na rybnickim cmentarzu odsłonięto i poświęcono pomnik
Powstańców Śl. -siedzącą sylwetkę Śląskiego Powstańca ,,czuwającego"
nad wiecznym spokojem pochowanych obok towarzyszy. |
3 |
1921 |
W nocy 2 na 3 maja Główne Dowództwo
Powstańców Górnego Śląska daje hasło do III powstania śląskiego. W
powiecie rybnickim POW miała zorganizowanych 8.785 ludzi. Stan ten
podniósł się do 11.000 w trzech pułkach wojsk powstańczych /w Rybniku
5 Pułk Powstańczy z kpt. Januszem Wężykiem /.
Szybkie zdobycie Żor przez powstańców
umożliwiło skierowanie 2 i 3 batalionu na odcinek rybnicki, którym
dowodzili por. Nikodem Sobik i ppor. Feliks Michalski. Bataliony te
podjęły około godziny 4.00 atak na Rybnik od strony wschodniej, w
kierunku Brzezin i Ligoty, wzdłuż toru kolejowego, wspierane od
południa z kierunku Nacyny i Zamysłowa przez II batalion rybnicki,
dowodzony przez Józefa Płaczka. Atakiem połączonych sił kierował ppor.
Feliks Michalski. Chwałowicka kompania, dowodzona przez Teodora
Węglorza, którego w trakcie walk zastąpił Józef Ochojski, zajęła
pozycje wzdłuż toru kolejowego od Niedobczyc do Rybnika. Z tych
pozycji zaczęto natarcie na miasto. Około godziny 5.00 powstańcy
zajęli centrum miasta. Opanowali dworzec kolejowy, pocztę, gmach sądu
i wszystkie ważne budynki zaś na Ratuszu zawieszono polską flagę. W
ciągu jednego dnia cały powiat rybnicki i wyznaczona planem
operacyjnym linia, zostały obsadzone. W południe walki ucichły. Miasto
było wolne. Ostatnie walki prowadzone były jeszcze w rejonie
Paruszowca i Zakładu Psychiatrycznego na Górze Rudzkiej, gdzie trzeba
jednak było zlikwidować silne gniazdo oporu niemieckiego - grupę
niemieckich bojówkarzy, i gdzie schroniła się także kompania włoskich
żołnierzy.
Po złamaniu oporu nieprzyjaciela i
rozbrojeniu kompani włoskiej, po ciężkich walkach i niemałych
stratach, zdobyto je w godzinach popołudniowych. W walkach w
Paruszowcu zginęło 6 powstańców, a 16 odniosło rany. W nocy z 2/3
maja, w walkach w rejonie Szpitala Psychiatrycznego poległ kapitan
policji plebiscytowej Walter Larysz. (Walczył on we wszystkich trzech
powstaniach śląskich). Po likwidacji I powstania wstąpił do Wojska
Polskiego. Mianowany podporucznikiem, studiował w Poznaniu, gdzie był
założycielem i prezesem Akademickiego Koła Górnoślązaków. W latach
1920-21 był w szeregach policji Górnego Śląska w randze kapitana w
Rybniku. Poległ jako pierwszy w III powstaniu oficer powstańczy). Po
wycofaniu się z Rybnika kompania chwałowicka zajęła pozycje bojowe na
drodze Lukasyna-Brzezie, paraliżując wypady niemieckie. Do Chwałowic
kompania wróciła przy akompaniamencie własnej orkiestry. Na linii
frontowej zginęło trzech powstańców chwałowickiej kompanii: Józef
Chudzik, Stanisław Krzykowski i Władysław Węgrzyk. W samych
Niedobczycach czuwała nad bezpieczeństwem utworzona tu Kompania
Wartownicza, dowodzona przez Alojzego Wawrzyńczaka. Chroniła kopalnię
przed sabotażem i napadami bojówek niemieckich. |
4 |
1921 |
Po pierwszym dniu walk III powstania
śląskiego, cały powiat rybnicki i miasto było wolne. Teraz pułki
rybnickie, wzmocnione pułkiem raciborskim, obsadziły front południowy
od Olzy do Dziergowic, walczyły także pod Bierawą, Kędzierzynem i Górą
Św. Anny, budząc podziw swoją odwagą. Część powstańców pozostała w
różnych punktach powiatu strzegąc porządku, inni zaś zostali wysłani w
rejon ciężkich walk do Kędzierzyna i na Górę św. Anny. Uczestniczyła w
nim również 170-osobowa kompania piechoty z Niedobczyc, pod dowództwem
Augustyna Wieczorka, a dalszych ponad 50 powstańców z tej miejscowości
walczyło w innych jednostkach. Niedobczycka kompania powstańcza, po
rozbrojeniu oddziału wojska włoskiego w Rydułtowach, udała się w
kierunku Raciborza i zajęła pozycje na odcinku frontu między Bluszowem,
a Dziergowicami. W walkach zginęli górnicy kop. "Römer": Franciszek
Czogała pod Górą św. Anny i Józef Sierny - w Dziergowicach.
W III
powstaniu śląskim z terenu ziemi rybnicko-wodzisławskiej, wzięło
udział blisko 9 tysięcy powstańców, z których uformowane zostały 3
pułki piechoty: 5 pułk zwany Rybnickim Pułkiem Powstańczym z kpt.
Januszem Wężykiem na czele, 13 pułk, albo inaczej Żorski Pułk
Powstańczy, pozostający pod dowództwem por. Antoniego Haberki, oraz 14
pułk, czyli Wodzisławski Pułk Powstańczy, którym dowodził Józef
Michalski. Każdy z pułków składał się z trzech batalionów, te zaś
dzieliły się na kompanie; wszystkie trzy pułki wchodziły w skład Grupy
,,Południe", której dowództwo kwaterowało w Wodzisławiu Śl. Na czele
Grupy ,,Południe" stał ppłk Bronisław Sikorski, szefem sztabu był por.
Roman Grześkowiak. |
4 |
1957 |
4 maja, z inicjatywy Komisji Porozumiewawczej Stronnictw Politycznych,
powołano Front Jedności Narodu. W Rybniku przewodniczącym został
Eugeniusz Czaja. |
4 |
1981 |
4 maja, w nowo wzniesionym budynku na rogu Rynku i ul. Raciborskiej,
otwarto najnowocześniejszą w województwie aptekę. |
4 |
1985 |
4 maja na wieżę rybnickiego Ratusza wróciła zrekonstruowana kopuła.
Wymieniono i zaimpregnowano drewno w kopule, pokryto ją blachą
miedzianą, z której też wykonano ozdoby wieży. |
4 |
2000 |
4 maja, podobnie jak w całym kraju, również w Rybniku rozpoczęła się
rewolucja tablicowa. Oprócz pięciu cyfr na nowych, białych tablicach
rejestracyjnych pojazdów widnieją przed cyframi litery SR. Powiat
ziemski rybnicki otrzymał litery SRB. |
5 |
1901 |
5 maja odbyło się zebranie założycielskie Banku Ludowego. Statut jego
podpisali: Emanuel Białas, Franciszek Gitner, Antoni Jaworowicz,
Antoni i Szymon Wieczorek. |
5 |
1975 |
5 maja koparka KBO ROW natknęła się podczas prac wykopowych przy ul.
Za Torem na pocisk moździerzowy. W kilka dni później, w sąsiedztwie
Szkoły Podstawowej w Orzepowicach, znaleziono pocisk artyleryjski.
|
5 |
1984 |
5 maja Hufiec Harcerski im. hm. Józefa Pukowca w Rybniku uhonorowany
został, przez Główną Kwaterę Harcerstwa, Krzyżem za Zasługi dla ZHP.
Rybnicki Hufiec ZHP, któremu od 1971 roku przewodził hm. PL Zbigniew
Soroczan zrzeszał prawie 5 tys. zuchów, harcerzy i instruktorów. |
6 |
1905 |
Teren Grabowni był własnością klasztoru
cystersów w Rudach, ale pod względem kościelnym wieś od samego
początku należała do parafii rybnickiej. Dopiero w 1905 roku w
Grabowni powstała kapliczka p.w. św. Urbana, patrona rolników. Od 6
maja nabożeństwa - majowe, nieszpory czy różaniec - odprawiali u
siebie, ale na Msze św. nadal chodzili do ,,starego kościoła" w
Rybniku. |
6 |
1985 |
6 maja zakończyły się odbywające się po raz pierwszy w Rybniku
,,Konfrontacje Filmowe". Miłośnicy kina mogli obejrzeć 13 filmów
nagrodzonych najwyższymi wyróżnieniami na światowych festiwalach
filmowych, a także uhonorowanych ,,Oskarami". |
7 |
1922 |
7 maja Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" na zebraniu delegatów Okręgu
rybnickiego zobowiązało gniazda do eliminowania jednostek
zdemoralizowanych w czasie walk plebiscytowych. |
7 |
1986 |
7 maja o godz. 16.10 na rynku miejskim rybnickiej młodzieży przekazano
symboliczne klucze do miasta, inaugurując IV Rybnickie Dni Młodych.
Liczne imprezy trwały do 11 maja. |
7 |
1994 |
7 maja rybniczanin Franciszek Kańczok zdobył I miejsce w modelarstwie
szybowców klasy F1E na zawodach o Puchar Świata rozgrywanych w Breznie
(Słowacja). |
8 |
1921 |
W niedzielę, dnia 8-go maja pochowano na
nowym cmentarzu przy ul. Rudzkiej pierwszych 8 poległych Polaków. |
8 |
2000 |
8 maja, nomen omen w Dzień Zwycięstwa, pierwszy pacjent przekroczył
progi budowanego od ponad 25 lat szpitala w Orzepowicach. Jako
pierwszych przewieziono do nowego pawilonu łóżkowego pacjentów z
oddziału internistycznego z ,,Juliusza". |
9 |
1927 |
9 maja ks. biskup Arkadiusz Lisiecki poświęcił kamień węgielny pod
budowę klasztoru OO. Franciszkanów. |
9 |
1978 |
9 maja -w Dniu Zwycięstwa zorganizowano w Rybniku Narodowy Bieg
Przełajowy. W Sztafecie Zwycięstwa, której trasa wiodła między
sześcioma pomnikami, uczestniczyło blisko 500 osób. Biegom
towarzyszyło wiele imprez sportowo-rekreacyjnych. |
9 |
1981 |
W ramach obchodów rocznicy III powstania
śląskiego i Dnia Zwycięstwa, 9 maja na Rynku odbyła się manifestacja
społeczeństwa. O godz. 15.00 z wieży Ratusza popłynęła melodia
kuranta, a trębacze z RZWM ,,Silesia" odegrali rybnicki hejnał. |
9 |
1989 |
9 maja nastąpiła formalna rejestracja Komisji Zakładowej NSZZ
,,Solidarność" kopalń ,,Chwałowice" i "Rymer" przez Śląsko-Dąbrowską
Komisję Wykonawczą. |
9 |
1934 |
9 maja rozpoczęła działalność Rybnicka Orkiestra Symfoniczna. W
przepełnionej sali kina "Apollo" odbył się wielki koncert symfoniczny
zorganizowany przez Towarzystwo Polek, z którego dochód przeznaczono
na biedne dzieci, przystępujące tego roku do pierwszej Komunii św. Na
pierwszy występ złożyły się dzieła Franza Schuberta, Leo Delibesa,
Richarda Wagnera i Antonina Dvoraka. Pięcioletnia Lidia Grychtołówna
oczarowała publiczność wykonaniem utworów Fryderyka Chopina i Michała
K. Ogińskiego. Dyrygował Antoni Szafranek. Był to jednak luźny zespół,
działający dość doraźnie, toteż miłośnicy muzyki zabiegali o nadanie
mu charakteru stałej orkiestry. Punktem kulminacyjnym wieczoru był
występ kwartetu smyczkowego pp. Szafranka, Buli, Krupy i Wieczorka, i
wykonanie przez nich najpiękniejszych kwartetów Dworzaka. Resztę
programu wypełniły popisy chóru "Seraf" pod dyrygentem p. Kuna. |
10 |
1904 |
14 marca, po zimowej przerwie ruszyły ponownie prace przy kościele św.
Antoniego. 10 maja zastrajkowały dziewczęta "noszące wapno i cegły
przy budowie kościoła...". Otrzymywały one za 11 godzinny dzień pracy
1,10 mk, gdy taryfa przewidywała minimum 1,30 mk. Przedsiębiorca
budowlany zmuszony został do przeprowadzenia podwyżki płac. |
10 |
1913 |
Właściciele kopalń, kapitaliści niemieccy, nie starali się o
polepszenie warunków pracy, a złe traktowanie górników przez dozór
górniczy powodowało strajki. Znacznie dogodniejsze warunki do
prowadzenia walki strajkowej zaistniały w tym roku. Po nieudanych
pertraktacjach ze związkiem pracodawców, przedstawiciele związków
zawodowych wezwali załogi górnośląskich kopalń do strajku Zjednoczenie
Zawodowe Polskie z upoważnienia innych związków zawodowych innych
kopalń, zebrało ponad 70 tysięcy podpisów pod petycją przesłaną w
imieniu górników do sejmu pruskiego. Postulaty zawarte w petycji
uzasadniał w pruskim parlamencie Wojciech Korfanty. W powiecie
rybnickim listy z wypowiedziami ZZP wyłożyły we wszystkich
miejscowościach, w których usytuowane były zakłady pracy. Akcją
podpisywania list kierowali polscy działacze narodowi i członkowie
Zjednoczenia Zawodowego Polskiego (ZZP): Maksymilian Basista, Alojzy
Prus, Teodor Wencel, Franciszek Zarzycki, Paweł Nieszporek i inni.
W tej sytuacji 19 kwietnia blisko 95
tysięcy górników górnośląskich przystąpiło do strajku generalnego, w
tym załogi wszystkich kopalń okręgu rybnickiego. Największy i
najdłuższy strajk wybuchł też w kop. "Römer". Uczestniczyło w nim 82
proc. załogi. Po trzech tygodniach doszło do zakończenia przez
kierownictwo ZZP strajku, bez uzyskania istotnych korzyści. 10 maja
górnicy poszli jednak do pracy. Dla 112 chwałowickich górników brama
kopalni po strajku została zamknięta. I tym razem robotnicy powrócili
do pracy z poczuciem poniesionej klęski. I ten strajk nie przyniósł
zatem sukcesu. Trwający jednak do 16 maja był największym ruchem o
podniesienie zarobków na Górnym Śląsku. |
10 |
1927 |
10 maja po krótkiej chorobie zmarł w Lublińcu Marian Różański czołowy
działacz ruchu niepodległościowego i narodowego. Pochowany został w
Rybniku. |
10 |
1984 |
10 maja, w sali Domu Kultury kopalni ,,Chwałowice", odbyło się
spotkanie z wicepremierem Mieczysławem F. Rakowskim. Spotkanie
dotyczyło zasad funkcjonowania reformy gospodarczej i aktualnej
sytuacji międzynarodowej. |
11 |
1930 |
W wyborach do Sejmu Śląskiego 11 maja
opozycja odniosła spory sukces. W Rybniku chadecki Katolicki Blok
Ludowy ponownie odniósł zwycięstwo - 3639 głosów. Drugie miejsce zajął
blok niemiecki - 2897, trzecie NPR - 1704 głosy. Na dalszym miejscu
uplasowała się PPS. Dużo gorzej wypadła DSAP, która postanowiła
wystąpić samodzielnie, co nie znalazło uznania wyborców niemieckich
(22 głosy). W wyniku wyborów do Sejmu Śląskiego weszło kilku działaczy
rybnickich: Alojzy Prus, Jan Szulik (ChD), Ludwik Piechoczek (NChZP),
Roman Motyka (PPS) z Książenic. |
11 |
1956 |
Nurt odnowy, szczególnie w samej partii,
został wyraźnie przyspieszony po obradach i uchwałach XX Zjazdu
Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego w lutym 1956 roku. Zjazd
odbił się szerokim echem w międzynarodowym ruchu robotniczym. Bowiem
podjęte na nim decyzje świadczyły o zakończeniu jednej epoki w rozwoju
tego ruchu. Chęć rozliczania się z błędami przeszłości.
Powstrzymywanie rozpoczętego procesu było sprawą niemożliwą.
Niewątpliwie do jego przyśpieszenia przyczyniły się niepokoje w
zakładach przemysłowych na terenie całego kraju. Wystąpiły one także w
Rybniku. W dniu 11 maja druga zmiana robotników wytłaczarni ,,Huty
Silesia" odmówiła rozpoczęcia pracy. W długiej rozmowie z dyrektorem
naczelnym domagano się poprawy warunków pracy, zwiększenia zarobków i
zmniejszenia niezwykle mocno wyśrubowanych norm. Dyrektor zobowiązał
się dać konkretną odpowiedź załodze do 17 maja. Po tym zapewnieniu
robotnicy przystąpili do pracy. Istotnie większa część postulatów
załogi została spełniona. |
11 |
1998 |
11 maja miało miejsce oficjalne otwarcie supermarketu "Real", a dwa
dni później udostępniono placówkę wszystkim mieszkańcom. |
11 |
2000 |
W dniach 11 do 14 maja liczące ponad
2000 młodych ludzi rybnickie środowisko studenckie zorganizowało
Juwenalia 2000 -imprezę wpisano w kalendarz Festiwalu Sztuki Rybnik
2000. |
12 |
1965 |
Spokojny przebieg miały wybory. Na przedwyborczych spotkaniach z
kandydatami na posłów ludność miasta wyrażała akceptację dla ich
działalności, wysuwając przy tym wiele postulatów, usprawniających
życie gospodarcze miasta. Przede wszystkim zwracano uwagę na potrzebę
rozbudowania komunikacji. |
12 |
1988 |
767 zawodników, w tym 260 z ekip
zagranicznych grało na 380 szachownicach w ramach kolejnego ,
Międzynarodowego Turnieju Szachowego Dzieci w Rybniku. Tym razem
turniej odbywał się w hali sportowej w Boguszowicach, w której, z tej
okazji padł też rekord frekwencji nie pobity do dnia dzisiejszego. |
13 |
1913 |
W dniach 13 maja do dnia 16 czerwca
Związek Przyjaciół Sztuki i Przemysłu urządził w Rybniku wystawę dzieł
starożytnych. |
13 |
1962 |
13 maja w niedzielę około godz. 14.10, w Rybniku obok szpitala przy
ul. Powstańców miał miejsce lotny finisz na etapie XV Wyścigu Pokoju.
Trasa wyścigu prowadziła potem ulicami Sobieskiego, Tuwima,
Curie-Skłodowskiej i Raciborską w kierunku Rydułtów do Opola. |
13 |
1997 |
13 maja Jacek Mickiewicz zwycięża w rybnickim etapie Wyścigu Pokoju. |
14 |
1966 |
Rybnicki tor żużlowy był areną półfinału kontynentalnego
indywidualnych mistrzostw świata, w których uczestniczyło 16 czołowych
zawodników: 4 z ZSRR, 6 z CSRS i 6 z Polski. Najlepszym zawodnikiem
okazał się Pogorzelski, z dorobkiem 14 pkt. Z polskiej drużyny awans
do finału kontynentalnego wywalczyli też: Maj, Wyglenda i Waloszek.
Zmagania żużlowców obserwowało 40 tys. rybniczan. |
14 |
2000 |
14 maja miłośnicy popularnych ,,garbusów" zjechali do Rybnika-Kamienia
na pierwszy Międzynarodowy Zlot Volkswagenów. |
15 |
1927 |
Strona polska nie chciała uznać wyników
wyborów komunalnych z 14 listopada 1926 r. za miarodajne, toteż władze
wojewódzkie unieważniły wybory w Rybniku i rozpisały nowe. Odbyły się
one 15 maja 1927 roku w atmosferze konfrontacji. Pobito paru działaczy
niemieckich. Tym razem wynik był lepszy dla Polaków, ponieważ
wystawiono tylko dwie listy polskie: mieszczańską i PPS. Ponadto na
korzyść strony polskiej zadziałała zwiększona frekwencja wyborcza. Na
listę mieszczańską padły 4442 głosy, na socjalistyczną - 636. Niemcy
zdobyli 2255, co przyniosło im 9 mandatów, PPS uzyskała 2 głosy. Z
kolei władze wojewódzkie nie zatwierdziły kilku członków Magistratu
(Niemców - A. Trunkhardta i Augustyna Hergera oraz Polaka Władysława
Żurka),a następnie Niemców J. Matheę i K. Sladkiego. W końcu zgodzono
się, by frakcja niemiecka wprowadziła L. Wróbla i J. Bańczyka.
Zdecydowana walka z podstępną niemczyzną ostatecznie wciągnęła Związek
Powstańców Śląskich w szeregi sanacji. Jeszcze bardziej pomógł w
utwierdzeniu jej pozycji powrót koniunktury gospodarczej. Dzięki
wielomiesięcznemu strajkowi górników angielskich kopalnie górnośląskie
zdobyły duży rynek zbytu w krajach skandynawskich i niektórych innych.
,,Silesia" w 1927 roku pobiła swe rekordy produkcji i eksportu.
Wydobycie w chwałowickiej kopalni wzrosło do 312.283 ton. Zanikło
bezrobocie, ,,swiętówki" i ,,turnusy", rosły płace. Stopniowo
przywrócono 8-godzinny dzień pracy. Agitacja niemiecka straciła wiele
ze swej skuteczności. Opadł radykalizm miejscowej klasy robotniczej.
PPS-Lewica, opierająca się głównie na bezrobotnych, przestała
właściwie istnieć. Wiele jej członków wróciło do PPS, ponieważ
przeszła ona do opozycji wobec sanacji, przeciwstawiając się
antydemokratycznemu kursowi rządów ,,pomajowych".
Z podobnych powodów, a zwłaszcza wskutek
bezwzględnego dążenia obozu sanacyjnego do zdobycia dominacji
politycznej, stanowisko coraz bardziej opozycyjne zajmowała chadecja,
natomiast NPR na Śląsku wolała odsunąć się od ChD, której przedmajowa
polityka mocno zaszkodziła opinii społeczeństwa. |
16 |
1945 |
Zakłady Wytwórcze Urządzeń
Sygnalizacyjnych (ZWUS) weszły w skład wielozakładowego
przedsiębiorstwa z siedzibą w Katowicach. W czasie wyzwalania ziemi
rybnickiej potencjał produkcyjny ówczesnej małej fabryczki został
niemal doszczętnie zdewastowany i władze polskie zamierzały początkowo
sterczące ruiny hal fabrycznych rozebrać. Jednakże nieliczna polska
załoga przeciwstawiła się tej decyzji i oświadczyła, iż własnymi
rękami odbuduje i uruchomi zakład. Władze ustąpiły i kilkudziesięciu
pracowników przystąpiło do odgruzowywania hal fabrycznych i
uruchamiania niektórych wydziałów. Częściowe wznowienie produkcji
nastąpiło już 18 kwietnia. W tym czasie liczba zatrudnionych nie
przekraczała 50 osób. 16 maja tego roku, Anna Baj - córka
przedwojennego właściciela, odzyskała zakład. Kiedy jednak okazało
się, że załoga zwiększyła się w ciągu pół roku o około 40 pracowników,
a właściciel nie mógł jeszcze uruchomić produkcji, zakład został
ponownie przekazany pod przymusowy zarząd państwowy. |
17 |
1903 |
Przykładu wyzwalania się polskiego ruchu narodowego spod wpływów
niemieckiej Katholische Zentrum-Partei, która wykorzystywała ten ruch
dla realizacji własnych celów, dostarczył odbyty 17 maja w Rybniku
wiec wyborczy, zwołany przez miejscowy ,,Männerverein". Przysłuchująca
się przemówieniu Faltina liczna grupa Polaków, w momencie, gdy
przeszedł on do podkreślania zasług Centrum dla obrony interesów
narodowych ludności polskiej, na znak protestu, z okrzykami ,,Precz z
Centrum z Górnego Śląska", opuściła salę. Odtąd też, jak pisał w 1903
roku ,,Górnoślązak", kościoły, a szczególnie kazalnice i spowiednice,
stały się przybytkami dla popisów i przemówień politycznych. W
powiecie rybnickim do najbardziej zagorzałych przeciwników obozu
narodowo-radykalnego należeli księża, jak ks. Smykalla z Rybnika, ks.
Schliwa z Jankowic Rybnickich czy kapelan Bojdoł z Żor, który wystąpił
z ostrym atakiem na Kowalczyka i jego zwolenników wśród ludności
polskiej.
Wachlarz poczynań władz policyjnych wobec polskich organizacji
kulturowo-oświatowych był szeroki i zróżnicowany. I tak np. w 1903
roku rozwiązano działające w Rybniku Towarzystwo Polsko-Katolickie św.
Barbary, uznając je za organizację polityczną. Pretekstem było
wystąpienie członka tego Towarzystwa, Jana Morawca, który namawiał
zebranych do założenia konsumu. Równolegle z walką klasową toczyły się
zmagania o zachowanie polskości na ziemi rybnicko-wodzisławskiej. Po
zakończeniu kulturkampfu przez cztery lata trwała tzw. era Capriviego
- następcy Bismarcka, który stosował bardziej liberalną elastyczną
politykę wobec mniejszości narodowych II Rzeszy. Jednak w 1894 roku
kurs ten zaostrzono. Utworzony w tymże roku w Poznaniu Związek
Popierania Niemczyzny na Kresach Wschodnich (Osmarkenverein), zwany
hakatą, różnorodnymi środkami narzucał społeczeństwu germanizację. To
z jego inspiracji Reichstag w 1903 roku uchwalił osławione ustawy o
dodatkach kresowych (Ostmarkenzulagen). |
18 |
1913 |
18 maja, w Zebrzydowicach, powstał chór mieszany „Seraf”. Jego
pierwszym prezesem był Maksymilian Basista, zaś dyrygentem Franciszek
Nowak. Chór wyłonił się z sekcji śpiewaczej, istniejącej przy
towarzystwie ,,Zgoda". W pierwszym roku lekcje urządzano na przemian w
mieszkaniach członków, w lesie, w Wielopolu lub Zebrzydowicach. Ogółem
odbyło się w tym roku 85 lekcji, 14 zebrań, 25 występów, 5
przedstawień amatorskich i wieczornic. Chór ten w początkowym okresie
liczył 28 osób i swój skład szybko powiększał. |
18 |
1923 |
18 maja Związek Obrony Kresów Zachodnich zwołał zebranie w obronie
polskiego gimnazjum w Rybniku. |
18 |
1940 |
Z inicjatywy Jana Czapli z Rybnika 18
maja w lesie koło wsi Kamień, odbyła się konferencja z udziałem 9 osób
związanych przed wojną z KPP. Postanowiono wtedy podjąć walkę z
okupantem. W tym celu zebrani utworzyli Komitet Rewolucyjny. Niebawem
komitet przystąpił do wydawania ulotek w języku polskim i niemieckim.
Ulotki rozprowadzano nie tylko na terenie Rybnickiego, ale dostarczano
je także na teren Niemiec. |
18 |
2000 |
18 maja, dokładnie o godzinie 12.00 w Rybniku - Stodołach zabrzmiał
krakowski hejnał. W ten sposób obwieszczony został początek
uroczystości z okazji 80 urodzin papieża Jana Pawła II, połączonej z
odsłonięciem i poświęceniem tablicy upamiętniającej pobyt młodego ks.
Karola Wojtyły w naszym mieście. |
19 |
1905 |
Na przełomie 1995/1996 roku podczas
remontu kaplicy św. Urbana, znajdującej się w Grabowni, w jej
wieżyczce znaleziono zalakowaną butelkę, a w niej następujący tekst:
,,Grabownia" 19 maja 1905 rok. Jest wybudowano kaplica na Grabowni.
Fundatorowie... /.../. Ta kaplica kosztowała 1000 Marek. Na ten czas
będący ksiądz (rybnicki) Fararz Franciszek Brudniok a Biskup Kardynał
Georg Kopp we Wrocławiu, Cesarz Niymiecki Wilchelm II w Berlinie, a
Pisorz tego pisma Maciej Fross".
Kaplica została wybudowana ,,po topniu",
gdyż wszystkie prace wykonali za darmo mieszkańcy Grabowni, a tylko
niektóre materiały kupiono -to wszystko kosztowało zaledwie 1000,00
marek. Dla porównania powiedzmy, że w tym samym czasie zamówione
granitowe bloki na schody do głównego wejścia, do kościoła św.
Antoniego, kosztowały parafię 738,40 marek, nowy ornat kosztował
400,00 marek, a wszystkie ławki do kościoła św. Antoniego -12.000,00
marek. |
19 |
1956 |
Powołany Komitet Społeczny PCK w Rybniku rozpoczął normalną
działalność. W niedzielę 19 maja przeprowadził pierwszą uliczną
zbiórkę pieniężną, przeznaczaną na zapomogi oraz na zakup lekarstw dla
biednych wdów, sierot i rencistów, a także KS PCK zamierzał
organizować bezpłatne półkolonie dla biednych dzieci. |
20 |
1920 |
23 kwietnia,
w rybnickim biurze plebiscytowym, a później 20 maja w restauracji u
Dorni przy ul. Gliwickiej, odbyło się walne założycielskie zebranie
pierwszego polskiego klubu piłkarskiego pod nazwą KS ,,Śląsk Rybnik".
Na jego czele stanął Maksymilian Hennig. W skład pierwszego zarządu
weszli: M. Piełka- prezes, P. Pander- skarbnik.
W ślad za nim powstały kluby piłkarskie
"Polonia" w Niewiadomiu i "Rymer" w Niedobczycach. Z połączenia
niemieckiego klubu "VFB 1913" ze "Śląskiem-Rybnik" powstał ,,KS 20",
co oznaczało ,,Klub Sportowy założony w 1920 roku". Pierwszy mecz
rozegrały polskie zespoły piłkarskie "Śląsk-Rybnik" i "Polonia-Niewiadom"
na boisku obok cegielni (przy obecnej ulicy Cegielnianej) w czerwcu
tego roku - zwyciężyli rybniczanie. 12 grudnia tego roku piłkarska
drużyna zdobyła mistrzowski tytuł i awansowała do Śląskiej klasy A. |
21 |
1923 |
Na początku roku Rada Miejska miała
mniej niż połowę swego składu. W maju wojewoda śląski usunął
Trunkhardta, zaplątanego w jeden ze swoich licznych procesów sądowych,
z funkcji radcy miejskiego i członka Magistratu. Pozostał on jednak
członkiem Rady Miejskiej. Trudności w funkcjonowaniu rady spowodowały,
że władze wojewódzkie rozwiązały ją, powołując 5-osobową Komisaryczną
Radę Miejską. Jej prezesem, podobnie jak w poprzedniej, został Alojzy
Prus, a wiceprezesem Franciszek Nokielski. Funkcję sekretarza pełnił
Maksymilian Basista, zaś jego zastępcą był Niemiec Sonnek. |
21 |
1941 |
Rozpoczęły się rewizje i aresztowania w Gotartowicach. W nocy, z 21/22
maja aresztowano 15 działaczy kierownictwa PTOP, a w ciągu miesiąca
prawie całą młodzież harcerską i ich rodziny. Łącznie aresztowano w
Gotartowicach 149 mieszkańców. 31 z nich zginęło w obozach
koncentracyjnych. |
22 |
1984 |
22 maja zmarł harcmistrz Jan Klama. Był komendantem rybnickiego hufca
ZHP w latach 1938-39, 1945-49 i 1957-59, uczestnik I i II powstania
śląskiego, więziony w czasie okupacji hitlerowskiej, uczestnik ruch
oporu, po wyzwoleniu pracownik Urzędu Miejskiego, odznaczony Krzyżem
Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. |
23 |
1921 |
23 maja w Rybnickiem wprowadzono bony żywnościowe. |
23 |
1964 |
23 maja, w Domu Kultury w Chwałowicach, obradowało ponad 250 lekarzy
ortopedów i traumatologów z kraju i zagranicy. X Dni Ortopedyczne
poświęcono problematyce lecznictwa urazowego w ROW. |
23 |
1970 |
23 maja w Rybniku odbyło się uroczyste przekazanie do użytku
nowoczesnej strażnicy wraz z między-powiatowym ośrodkiem szkolenia
straży pożarnych przy ul. Findera ( obecnie Św. Józefa). |
23 |
1976 |
W niedzielę 23 maja Szczepowi
Harcerskiemu w Rybniku -Gotartowicach nadano sztandar i imiona
bohaterskich Braci Buchalików. |
23 |
1982 |
23 maja ks. bp. Józef Kurpas dokonał poświęcenia kościoła pw. Królowej
Apostołów przy ul. Kościuszki. W prezbiterium wmurowany został kamień
z katakumb św. Kalista. Kościół ten jest jedynym kościołem misyjnym na
Śląsku. |
24 |
1962 |
Na majowej sesji Miejskiej Rady
Narodowej, uchwalono aneks do uchwały dotyczącej wprowadzenia zakazu
sprzedaży napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 18% w
dniach: 1, 10, 15, 25 i ostatniego każdego miesiąca. |
24 |
1985 |
24 maja elektrownię "Rybnik" wpisano do rejestru przedsiębiorstw
państwowych Południowego Okręgu Energetycznego. |
25 |
1935 |
Mimo różnych niepowodzeń i aresztowań
członków KPP, partia nadal działała, chociaż 25 maja ponownie
aresztowano J. Czaplę, a ponadto Floriana Zwierzynę, Jana
Wiśniewskiego i Edwarda Sosnę, który po odsiedzeniu kary został
wysłany do Berezy Kartuskiej. |
25 |
1989 |
Ponieważ popyt przewyższał podaż, o zakupach górników na książeczki
,,G" ostatecznie decydowała kopalniana komisja socjalna. Pod koniec
lat 80-tych zaczęła funkcjonować instytucja przetargu, tzn. samochody
kupowali ci górnicy, którzy dysponowali największą sumą pieniędzy
zgromadzoną na książeczce ,,G". Ostatni przetarg na samochody w
chwałowickiej kopalni odbył się 25 maja 1989 roku. Stanęło do niego
blisko 150 górników, przy czym szansa była jeden do pięciu, gdyż
samochodów było tylko 30. Kierownictwo resortu i dyrekcje kopalń
dysponowały także dodatkowymi środkami, pochodzącymi z funduszu
produkcyjnego, tworzonego poprzez odpisywanie stałej sumy od każdej,
wydobytej ponad zadania planowe tony węgla. Utworzony został także
fundusz dewizowy w wysokości 10% kwoty, uzyskanej ze sprzedaży węgla
za granicę. Do tego doszła niezwykle restrykcyjna polityka wobec
górników opuszczających pracę. Nie respektowano nawet zwolnień
lekarskich, z wyjątkiem udzielonych na skutek wypadku przy pracy.
Każdy inny powód opuszczenia dniówki powodował utratę szczególnych
uprawnień.
System odpisów zarobków za pracę w wolne
soboty na książeczkę ,,G" i związane z tym szczególne przywileje,
wyobcowywał górników ze społeczeństwa. Różnicował także wewnętrzne
załogi, gdyż szczególne przywileje dotyczyły tylko pracujących pod
ziemią i w tzw. ciągu technologicznym.
|
26 |
1923 |
W gminie Chwałowice grono działaczy
sportowych założyło jednosekcyjny klub piłkarski pod nazwą KS
"Pierwszy" Chwałowice. Piłkarze występowali w klasie "A" podokręgu
rybnickiego. |
26 |
1941 |
26 maja, rekruci na dworcu rybnickim i w odjeżdżających pociągach -
mimo zakazu ze strony eskortujących wojskowych - śpiewali
ostentacyjnie polskie pieśni kościelne i ludowe. Niektórzy poborowi
oświadczyli nawet publicznie, że nie chcą iść do wojska niemieckiego,
natomiast chętnie służyliby w szeregach wojska polskiego. |
27 |
1975 |
27 maja, na
podstawie rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów, do Rybnika włączono
trzy miasta i jedną wieś: Niedobczyce, Boguszowice, Chwałowice i
Chwałęcice.
NIEDOBCZYCE : Wieś była już znana w
XIII wieku. Ze względu na kopalnię ,,Rymer" miejscowość powiększyła
się i w latach 1954-1975 była samodzielnym miastem. Częścią Niedobczyc
jako miasta stały się też wsie Popielów z Radziejowem i Niewiadom (w
1928 roku wieś powstała z Niewiadomia Dolnego i Górnego).
BOGUSZOWICE : Wieś i parafia
Boguszowice były znane już w XIV wieku. Miejscowość rozwinęła się pod
wpływem kopalni ,,Jankowice" i w latach 1962-1975 stała się miastem.
Częścią Boguszowic jako miasta stały się w 1962 roku dwie wsie :
Kłokocin i Gotartowice (wieś z XIII wieku).
CHWAŁOWICE: To stara wieś sięgająca
jeszcze XIII wieku. Rozwinęła się pod wpływem kopalni i w latach
1967-1975 posiadała prawa miejskie. Chwałowice wraz z przysiółkami
Mośnik i Kielowiec włączono do Rybnika.
CHWAŁĘCICE: Jest to stara wieś rolnicza
wspominana również w XIII wieku. Tereny należały do parafii
rybnickiej, ale ziemia była własnością rudzkich cystersów, co budziło
częste spory. |
27 |
1990 |
27 maja -wybory samorządowe -pierwsze wolne wybory samorządu
miejskiego. Do głosowania uprawnionych było 96.135 mieszkańców, a
udział wzięło 41.663, tj. 43,2%. Do wyborów zgłoszono 105 kandydatów z
7 list. Najwięcej mandatów w Radzie Miejskiej zdobył Rybnicki Komitet
Obywatelski ,,Solidarność", w sumie 33 tj. 73,33%. Po 10 mandatów
zdobyły bloki SD, PSL i PAX. Po jednym mandacie SdRP i KPN.
|
28 |
1960 |
W maju czterech mieszkańców Rybnika
kupiło 52 kupony Toto-Lotka i wygrało dwa miliony złotych. Była to nie
notowana w kraju od dwóch lat tak wysoka wygrana. |
28 |
1991 |
Wszystkie działające na terenie kopalni ,,Chwałowice" organizacje
związkowe podjęły 28 maja wspólną akcję protestacyjną wraz z innymi
kopalniami w kraju, na znak protestu przeciwko przerzucaniu skutków
realizacji planu Balcerowicza na barki ludzi pracy. Protest polegał na
1-godzinnej przerwie w pracy całej załogi. |
29 |
1993 |
29 maja Urząd Miasta wspólnie z Górnośląskimi Zakładami Piwowarskimi
zorganizował na Rynku wielkie ,,Święto Piwa". Browar z tej okazji
wtoczył na Rynek kilka tysięcy litrów darmowego piwa w beczkach. |
31 |
1973 |
3 kwietnia w godzinach wieczornych po
raz pierwszy "zagrał" drugi kocioł rybnickiej elektrowni, z którego
huk wypuszczanej pary był słyszany w odległości kilkunastu kilometrów.
31 maja został oddany do eksploatacji. |
31 |
1981 |
W nocy, z soboty na niedzielę (30/31
maja) zbezczeszczono Pomnik Wdzięczności na Cmentarzu Armii
Radzieckiej przy ul. Rudzkiej. Z cokołu pomnika zerwano czerwoną
pięcioramienną gwiazdę, zaś napisy oblano białą farbą. Wiadomość o
zajściu na cmentarzu, gdzie spoczywa ponad 1800 żołnierzy Armii
Czerwonej, poległych w walkach o wyzwolenie ziemi rybnickiej,
wzbudziła powszechne potępienie. |
31 |
1997 |
31 maja o godzinie 6.00, w kamienicy na Rynku pod numerem 9, otwarto
pierwszą
w Rybniku
restaurację McDonald's. Pierwsi głodni klienci ustawili się w kolejce
już o godz. trzeciej nad ranem. |
Inne wydarzenia maja: |
1940 |
Przy zakładach pracy i polskich
kopalniach Niemcy założyli obozy dla jeńców wojennych i obozy pracy.
Obóz chwałowicki, założony w maju 1940 roku, mieścił się w barakach
pod lasem. Przebywali w nim Polacy, Białorusini i Ukraińcy,
przeciętnie 700 osób. Więźniowie, z których 17 zmarło, a dwóch zostało
rozstrzelanych przez hitlerowców, pracowali w kopalni ,,Chwałowice". W
obozie tym umieszczono również oddział roboczy jeńców radzieckich
obozu w Cieszynie- Komando R 168, Stalag VIII B (R- Russen). |
powrót do góry
home
Czerwiec
data |
rok |
wydarzenie |
1 |
1925 |
1 czerwca naczelnikiem wszystkich straży pożarnych powiatu rybnickiego
wybrany został kupiec Feliks Tomeczek z Rybnika. Naczelnikiem
ochotniczej straży pożarnej w Rybniku był nadsekretarz miejski
Cyranek, zastępcą zaś okręgowy mistrz kominiarski Altschaffel. |
1 |
1969 |
Odbyły się wybory do Sejmu i Rad
Narodowych. Na przedwyborczych zebraniach mieszkańcy miasta zgłosili
121 konkretnych postulatów i życzeń. Z tego około 100 zrealizowano,
inne zbyt daleko przekraczały kompetencje i możliwości miejskich władz
administracyjnych. W wyborach 1 czerwca, w Rybniku udział wzięło 92,2%
uprawnionych do głosowania. |
1 |
1979 |
Po raz pierwszy mieszkańcy Rybnika byli
świadkami zorganizowanej na szeroką skalę imprezy kulturalnej:
Rybnickiego Tygodnia Kultury, trwającego od 1 czerwca. Towarzyszyła mu
dodatkowa impreza w postaci Dni Młodości. |
1 |
1989 |
Od 1 czerwca w budynku starej
franciszkańskiej organistówki zaczął działać oficjalnie Apostolat "Signum
Magnum" -(" Wielki Znak"). Jest to ośrodek charytatywno -wychowawczy,
otaczający opieką dzieci ze środowisk marginesu społecznego. |
2 |
1919 |
2 czerwca Ludwik Piechoczek został komendantem powiatowym POW, a z
początkiem sierpnia, chwałowicka komórka POW przekształciła się w
kompanię pod dowództwem Alojzego Lazara. |
2 |
1975 |
2 czerwca -Jerzy Makula z Aeroklubu ROW na XX Szybowcowych
Mistrzostwach Polski w Lesznie zajął I miejsce w prędkościowym
przelocie docelowo-powrotnym. |
2 |
1976 |
W drugiej połowie 1975 roku nastąpił
spadek hodowli, w wyniku nieurodzaju zboża i ziemniaków. Na spadek
podaży mięsa władze zareagowały 2 czerwca podwyżką cen artykułów
żywnościowych, w tym także mięsa przeciętnie od 60 do 90%. Ale decyzja
ta po pięcioletnim zamrożeniu cen na podstawowe artykuły żywnościowe
nie powiodła się w rezultacie wystąpień robotniczych, głównie na
terenie Radomia. W tym czasie zaczęto organizować tzw. komercyjne
sklepy, w których sprzedawano mięso droższe przeciętnie o 100%.
Komercyjne sklepy zaczęto otwierać także na terenie Rybnika. |
3 |
1926 |
Organ chadecji niemieckiej na Górnym
Śląsku ,,Der Oberschlesische Kurier" napisał z uznaniem, że zrobiono w
mieście więcej niż w ciągu 30-stu poprzednich lat. Większość środków
budżetowych szła na elementarne potrzeby miasta, zdołano jednak
wygospodarować niezbędne fundusze na podniesienie ogólnego stanu
Rybnika. Już w pierwszych latach niepodległości, korzystnie zmienił
się jego wygląd zewnętrzny. Przede wszystkim ulepszono główne ulice
lub ich najważniejsze odcinki. Nowością były np. chodniki dla pieszych
na ul. Kościuszki. Oświetlono ul. Wolności i kilka innych. Znacznie
ulepszono nawierzchnię jezdni. |
3 |
1969 |
Nie notowany dotąd sukces w historii
polskiej gimnastyki odnieśli na Mistrzostwach Europy odbywających się
w Warszawie rybniczanie - bracia Wilhelm, Mikołaj i Sylwester
Kubicowie z KG Radlin, którzy zdobyli pięć medali. |
3 |
1977 |
Specjalistyczne brygady przystąpiły do malowania najwyższego w kraju
komina -elektrowni ,,Rybnik". Prace rozpoczęto od szczytu na wysokości
300 m. Kolos otrzymał makijaż w postaci czerwonych i białych pasów o
szerokości 3 m. każdy. Na ten cel zużyto około 15 tys. kg specjalnej,
chemoodpornej farby. |
4 |
1967 |
W czwartek 4 czerwca o godz. 17 w silnej międzynarodowej obsadzie
odbył się na ulicach miasta wyścig kolarski - II " Kryterium Asów".
Zawodnicy mieli do pokonania 35 okrążeń dwukilometrowych ulicami:
Rynek- Zawadzkiego - Piecka - Kościuszki- Sobieskiego - Tuwima i
Kościelną. Start i meta były na Rynku. Zwycięzcą został Zygmunt
Hanusik przed R. Zielińskim i Szklanym. |
4 |
1989 |
Po wyborach 4 czerwca zaczęły następować
wielkie demokratyczne zmiany. Zaczęła tworzyć się III Rzeczpospolita. |
4 |
1990 |
27 maja odbyły się pierwsze wolne wybory samorządu miejskiego.
Przypomnijmy: do głosowania uprawnionych było 96.135 mieszkańców, a
udział wzięło 41.663, tj. 43,2%. Do wyborów zgłoszono 105 kandydatów z
7 list. Najwięcej mandatów w Radzie Miejskiej zdobył Rybnicki Komitet
Obywatelski ,,Solidarność", w sumie 33 tj. 73,33%. Po 10 mandatów
zdobyły bloki SD, PSL i PAX. Po jednym mandacie SdRP i KPN. 4 czerwca
na inauguracyjnej sesji przewodniczącą Rady Miejskiej została Urszula
Szynol. |
6 |
1992 |
W sobotę 6 czerwca, w Rybniku – Kamieniu
w ośrodku MOSiR Polska Federacja Campingu i Caravaningu zorganizowała
zlot ,,31 Europa – Rally”. Na zlot przybyło około 1500 caravaningów z
Europy, Stanów Zjednoczonych i Kanady. 5000 gości bawiło na drugim
takim zlocie w Polsce. |
7 |
1945 |
7 czerwca - po sześciu latach tragicznego milczenia, na korytarzach
rybnickiego gimnazjum zadźwięczał znów szkolny dzwonek. |
7 |
1990 |
W pierwszych wolnych wyborach
samorządowych najwięcej mandatów w Radzie Miejskiej zdobył Rybnicki
Komitet Obywatelski ,,Solidarność". 7 czerwca na drugiej sesji Rady
Miejskiej głosami 33 radnych funkcję prezydenta miasta powierzono
Józefowi Makoszowi, a wiceprezydentem wybrano Jerzego Frelicha. |
8 |
1937 |
8 czerwca o godz. 7 rano na Smolnej wykopany został przez O. gwardiana
Kolumbana Sobotę pierwszy wykop w ziemi, rozpoczynający budowę
kościoła pw. św. Józefa. |
9 |
1978 |
9 czerwca przy kościele św. Barbary w Boguszowicach ustanowiono
parafię, jej proboszczem został ks. Bronisław Paprotny -budowniczy
kościoła. |
9 |
1992 |
Wielkim wydarzeniem artystycznym stał
się koncert, jaki 9 czerwca w TZR zaprezentował Adam Makowicz
-najwybitniejszy pianista jazzowy - wychowanek rybnickiej szkoły „szafranków”,
a od kilku lat zamieszkały w USA. Pierwszym stopniem jego jazzowego
wtajemniczenia był kontakt z rybnickim środowiskiem jazzowym oraz
wspólne słuchanie nagrań i wspólne muzykowanie w znanej i cenionej
wówczas grupie Czesława Gawlika. |
10 |
1992 |
Od 10 czerwca, zgodnie z uchwałą Rady
Miasta nr 215/XXVIII/92, rybnickie Muzeum przeszło pod Zarząd
Komunalny Miasta Rybnik. |
11 |
1933 |
11 czerwca Komisja Arbitrażowa obniżyła
zarobki o dalsze 9% we wszystkich rybnickich kopalniach. |
11 |
1968 |
Ponad 10 tys. widzów przeżywało w drugi
czwartek czerwca na rybnickim stadionie wraz z jedenastką KS ROW dzień
wielkiego triumfu. Dzięki zwycięstwu nad poznańską "Olimpią" 4:0 (0:0)
rybniczanie przypieczętowali swój awans do ekstraklasy piłkarstwa
polskiego. |
13 |
1957 |
13 czerwca powstał Polski Związek Piłki Palantowej. Przewodniczącym
nowo powołanego zarządu został p. Buchalik. |
13 |
1975 |
13 czerwca zmarł w Skrzyszowie ks. dziekan Sylwester Durczok,
proboszcz parafii św. Antoniego w latach 1958 -1975. |
13 |
1984 |
13 czerwca uruchomiono część parterową Spółdzielczego Domu Handlowego
,,Hermes". Placówka ta zatrudniała 200 osób, w tym tylko 20 mężczyzn. |
14 |
1904 |
W marcu, po zimowej przerwie ruszyły
ponownie prace przy kościele św. Antoniego. 9 maja zastrajkowały
dziewczęta "noszące wapno i cegły przy budowie kościoła...".
Otrzymywały one za 11 godzinny dzień pracy 1,10 mk, gdy taryfa
przewidywała minimum 1,30 mk. Przedsiębiorca budowlany zmuszony został
do przeprowadzenia podwyżki płac. Położono kamień węgielny poświęcony
13 czerwca i tego roku mury wyciągnięto aż pod sklepienie. |
14 |
1926 |
Przywódcy chadecji odpowiedzieli próbą konsolidacji ze zwolennikami
obalonego rządu. W dniu 14 czerwca okazało się podczas zebrania
działaczy rybnickich, że idea powołania Komitetu Narodowego pod egidą
Chrześcijańskiej Demokracji spotkała się z silną opozycją. W końcu, po
długiej i kontrowersyjnej dyskusji, wyłoniono prowizoryczny komitet,
do którego weszli dr Biały, Piechoczek, Prus, Basista i Klama. Aby
poszerzyć bazę społeczną, wystąpiono rychło z nową koncepcją,
polegającą na zblokowaniu rozproszonych dotąd stowarzyszeń różnego
rodzaju. |
14 |
1967 |
14 czerwca zmarła Elżbieta Liszka, działaczka plebiscytowa,
długoletnia radna miasta w okresie powojennym i posłanka na sejm PRL w
latach 60-ych. |
15 |
1985 |
15 czerwca na torze żużlowym KS ROW odbył się Finał Mistrzostw Świata
na Żużlu. Tor okazał się szczęśliwy dla zawodników z Danii przed
Anglikami i zespołem USA. |
15 |
1988 |
15 czerwca 1988 roku z inicjatywy księdza Henryka Jośko rozpoczęto
budowę Ośrodka Dziennego Pobytu dla Dzieci Niepełnosprawnych Rybnika i
okolic, Ośrodek oddano do użytku1 września. |
16 |
1913 |
16 czerwca zakończyła się trwająca trzy dni wystawa dzieł
starożytnych, zorganizowaną przez Związek Przyjaciół Sztuki i
Przemysłu w Rybniku. |
16 |
1923 |
16 czerwca w Gimnazjum Państwowym po raz pierwszy odbył się egzamin
maturalny. Zdał go Bolesław Kominek, późniejszy arcybiskup wrocławski,
zasłużony dla umocnienia polskiej administracji kościelnej na ziemiach
zachodnich. Drugim zdającym był Emil Otawa. |
16 |
1936 |
16 czerwca Zakon OO. Franciszkanów złożył w Kurii Biskupiej w
Katowicach wniosek o akceptację budowy kościoła na Smolnej. W
odpowiedzi Kuria zezwoliła jedynie na budowę oratorium publicznego dla
celów zakonnych.
|
17 |
1923 |
17 czerwca z okazji pierwszej rocznicy powrotu do Polski, z wieży
starego Ratusza na rynku zabrzmiał hejnał. Nieznany do dziś trębacz
zagrał jedną strofę „Roty” Marii Konopnickiej, a Maksymilian Basista
dokonał wmurowania w ścianie Ratusza aktu złożonego do urny z
przejęcia Ziemi rybnickiej przez Polskę. Została też wmurowana i
odsłonięta tablica pamiątkowa, przypominająca połączenie Górnego
Śląska z Polską. |
17 |
1966 |
17 czerwca w bułgarskiej stoczni w Warnie im. Dymitrowa zwodowano
statek M/S "Rybnik" o wyporności 3.200 ton. Matką chrzestną była
Joanna Kucharczyk. Po uroczystości wodowania statek przez Morze
Śródziemne i Atlantyk przypłynął do Szczecina, gdzie wyposażono go i
rozpoczął służbę pod polską banderą. |
17 |
2000 |
17 czerwca II Liceum Ogólnokształcącemu nadano imię Andrzeja Frycza
Modrzewskiego. Uroczystość połączona była ze zjazdem absolwentów.
|
18 |
1919 |
Rada Najwyższa Konferencji Pokojowej w
Paryżu zdecydowała, że na Górnym Śląsku odbędzie się plebiscyt. Niemcy
zaczęli robić wszystko, by ten teren zatrzymać dla siebie. |
19 |
1994 |
19 czerwca mieszkańcy miasta w wyborach wybierali radnych.
Uprawnionych było 100.480 osób. Frekwencja -32.668. W 45-osobowej
radzie miasta zasiadło 33 radnych z listy Ruch Rozwoju Rybnika.
Ponownie prezydentem 39 głosami wybrany został Józef Makosz, natomiast
przewodniczącą Rady Miasta została Urszula Szynol. |
21 |
1916 |
Na skraju Boguszowic ukończono głębienie
szybów kopalni ,,Blüechera" /dziś kopalnia ,,Jankowice"/. W środę 21
czerwca wydobyto pierwszą tonę węgla, co spowodowało, że typowo
rolnicza wieś uzyskała warunki do dynamicznego rozwoju. Liczba
mieszkańców szybko przekroczyła 2 tysiące. |
21 |
1925 |
21 czerwca obchodziło 125 rocznicę swego istnienia jedno z
najstarszych zrzeszeń rzemieślników - Przymusowy Cech Piekarzy,
któremu przewodniczył nadmistrz cukierniczy Maks Nowak. |
21 |
1959 |
21 czerwca o godz. 10 w sali Domu Kultury "Ryfamy" odbyło się walne
zebranie Stowarzyszenia Ateistów i Wolnomyślicieli.
|
22 |
1953 |
Z Wydziału Zdrowia PRN w Rybniku
wydzielono osobny Wydział Zdrowia dla miasta Rybnika. Dysponował on
tylko jednym Szpitalem Miejskim, przy ul. Rudzkiej, który został
odbudowany po zniszczeniach wojennych. Doktor Franciszek Kabacki z
grupą nielicznych współpracowników w szybkim stosunkowo czasie
zorganizował personel lekarski i pomocniczy. Pracowano wtedy w bardzo
prymitywnych warunkach, wykonywano jednak bardzo poważne zabiegi
operacyjne instrumentami wypożyczonymi od lekarzy. Zatrudnionych było
około 50 osób, w tym 10 lekarzy i ponad 20 pielęgniarek. Szpital
dysponował w tym czasie około 470 łóżkami, co okazało się
niewystarczające dla mieszkańców Rybnika i okolic. Początkowo istniały
trzy oddziały: chirurgiczny, wewnętrzny i przeciwgruźliczy, a
następnie położniczy, neurologiczny i oddział dla alkoholików. |
22 |
1979 |
Rybnik uzyskał bezpośrednią łączność
telefoniczną z Warszawą, po wykręceniu numeru kierunkowego 12. |
23 |
1924 |
Rząd polski zezwolił specjalnym
rozporządzeniem na wydłużenie dniówki górników dla dokończenia robót
przygotowawczych do produkcji. Oznaczało to w praktyce zezwolenie na
wydłużenie czasu pracy do 10 godzin dziennie. Gdy w przemyśle
hutniczym wprowadzono 12-godzinny czas pracy, a w górnictwie
pracodawcy także zamierzali go wydłużyć o dalsze dwie godziny, 23
czerwca zastrajkowała ,,Silesia". I tu nie wywalczono pełnego
zwycięstwa, ale pogłębiono świadomość klasową strajkujących. |
23 |
1943 |
11 lutego został aresztowany Stanisław Sobik wraz ze swą żoną i
bratem. Po dwóch dniach barbarzyńskiego śledztwa w katowni rybnickiego
gestapo zostaje przewieziony do Oświęcimia, gdzie poddawano go
torturom, jednak nie zdradza nikogo, i 23 czerwca 1943 roku został
rozstrzelany. Po tragicznej stracie St. Sobika objął komendę ZWZ
Antoni Stajer (w niektórych publikacjach podawane jest nazwisko Antoni
Sztajer), pseud. Lew. W międzyczasie do organizacji wkradł się
prowokator w osobie Zientka- naczelnika stacji kolejowej Rybnik.
Zdołał sobie na tyle pozyskać zaufanie komendy ZWZ, że zdecydowano się
odbywać odprawy terenowych dowódców ZWZ w jego mieszkaniu, które
znajdowało się na przedmieściu Rybnika zwanym Maroko. Po jednej z
odpraw nastąpiły niespodziewane aresztowania. Ocalały z pogromu Lew-
Stajer przekształcił w grudniu 1943 rybnicki ZWZ w Armię Krajową. Jego
oddziały poprzez akty dywersji dały się mocno we znaki okupantowi. |
23 |
1993 |
23 czerwca, w
15 roku pontyfikatu, papież Jan Paweł II specjalną bullą podniósł
parafialny kościół św. Antoniego do godności Bazyliki Mniejszej.
Uroczyste ogłoszenie tego faktu nastąpiło w środę 8 grudnia podczas
mszy św. o godz. 17.00 w mianowanym kościele.
Jest to jedna z najpiękniejszych
budowli neogotyckich w kraju. Posiada również jednorodny, interesujący
neogotycki wystrój. Wnętrze zdobią neogotyckie ołtarze i ambona oraz
tron biskupi i płaskorzeźby drogi krzyżowej, wykonane przez
znakomitych snycerzy z Obersmergu. Spośród ołtarzy na szczególną uwagę
zasługuje ołtarz Matki Boskiej Różańcowej (fundacji Żywego Różańca),
przedstawiający tajemnice różańca św. w medalionach wmontowanych w
misterną, koronkową snycerkę. W imponującym, strukturalnym ołtarzu
głównym miejsce centralne zajmuje figurka św. Antoniego, patrona
kościoła i ziemi rybnickiej, zakrywana obrazem tego świętego. Lewy
ołtarz boczny ku czci Chrystusa Króla jest dziełem miejscowego mistrza
Pawła Keizera.
Ksiądz Karol Wojtyła odwiedził dwa lub
trzy razy swoją ciotkę w Stodołach. Jedną datę udało się ustalić: był
to przełom czerwca i lipca 1948 roku. Przyjeżdżał do Rybnika
pociągiem, a następnie jak się można domyślać, szedł pieszo pod
kościół Matki Boskiej Bolesnej. Z tego kościelnego placu odchodziły
wówczas autobusy PKS-u w kierunku Stodół. Podczas czekania pewnie
wstępował do kościoła. Pewnego razu nie doczekał się przyjazdu
autobusu i do Stodół poszedł pieszo. W Stodołach bowiem mieszkała
Stefania Wojtyła - ciotka przyszłego papieża. Pracowała tam od 1945
roku jako nauczycielka. W swoim szkolnym mieszkanku nie miała drugiego
łóżka, dlatego za każdym razem, podczas odwiedzin ks. Wojtyła spał w
domu gospodarzy Piechów. |
24 |
1969 |
24 czerwca o godz. 17.00 dla wszystkich miłośników teatru wystąpił po
raz pierwszy w Polsce i z jedynym spektaklem 86-osobowy Narodowy Teatr
Jugosławii z komedią ludową ,,Ivkova Slava". |
24 |
1993 |
W czwartek 24 czerwca dokładnie o godz.
13.09 na wcześniej umocowanym cokole rynkowej fontanny stanęła figura
św. Jana Nepomucena z 1736 roku, podarowana miastu przez Strachwitzów
z Jastrzębia w 1823 roku. |
24 |
2000 |
24 czerwca dokonano oficjalnego, uroczystego poświęcenia i otwarcia
szpitala w Orzepowicach. |
25 |
1959 |
W roku 1959, rok szkolny w ośmiu
rybnickich podstawówkach dysponujących 67 izbami lekcyjnymi i 104
oddziałami, zakończyło 3708 uczniów. |
25 |
1994 |
W sobotę, 25 czerwca na rybnickich
drogach rozegrane zostały kolarskie Mistrzostwa Polski Seniorów, były
najważniejszą tegoroczną imprezą kolarską w naszym kraju. Zdobyty w
tym wyścigu przez Jacka Mickiewicza tytuł mistrza Polski był pierwszym
w historii powstałego w październiku 1982 roku Ludowego Klubu
Sportowego Victoria Rybnik. |
25 |
1961 |
25 czerwca mieszkańcy cichych uliczek Rybnika byli świadkami
strzelaniny z karabinów maszynowych. Był to finał jednej z
najśmielszych afer złodziejskich i gangsterskich na Śląsku. Po
zorganizowanym pościgu i wielkiej obławie, ujęto włamywaczy do sklepów
nie tylko w Rybniku, ale i złodziei samochodów. Do strzelaniny doszło
u zbiegu ulic Raciborskiej, Marchlewskiego i Wodzisławskiej. |
27 |
1998 |
W sobotę, 27 czerwca dokonano otwarcia
pierwszej trasy przeznaczonej dla rowerzystów. Szlak prowadzi z
Osiedla Nowiny w kierunku Orzepowic i Stodół. |
28 |
1914 |
Ostateczną przyczyną wybuchu I wojny światowej było zastrzelenie w
Sarajewie (Bośnia) następcy tronu Austro - Węgier, arcyksięcia
Franciszka Ferdynanda. Tego samego dnia, czyli 28 czerwca 1914 roku,
wielu mieszkańców Rybnika bawiło się na festynie w Niedobczycach. W
godzinach wieczornych jeden z urzędników przeczytał zebranym tekst
otrzymanego telegrafu, mówiący o zamachu w Sarajewie. Natychmiast
wśród uczestników festynu uwidoczniły się dwa poglądy. Jedni z
przerażeniem myśleli o przyszłości, inni zaś z zadowoleniem
,,wygłaszali dzikie mowy wojenne". |
28 |
1945 |
Konstytucyjne posiedzenie Tymczasowej Powiatowej Rady Narodowej w
Rybniku odbyło się dnia 28 czerwca. Utworzona Rada Narodowa liczyła 31
osób, w tym 6 radnych reprezentowało PPR, PPS- 7, SD- 6. Pierwszym
przewodniczącym Miejskiej Rady Narodowej został Maksymilian Penkała,
były powstaniec śląski, członek Stronnictwa Demokratycznego.
|
28 |
1945 |
28 czerwca 1945 roku w Rybniku odbyło się konstytucyjne posiedzenie
Powiatowej Rady Narodowej. Na jej przewodniczącego wybrano Jana
Bezegra, a na sekretarza-Ryszarda Reznera. |
28 |
1946 |
Uroczystości zakończenia roku szkolnego 1945/46 odbyły się 28 czerwca.
Towarzyszyły im uczucia powszechnej radości i zadowolenia. Ulicami
miasta przeszły pochody dzieci, organizowano akademie. W Szkole
Podstawowej nr 1 odbyło się wspólne śniadanie wszystkich dzieci, a
wraz ze świadectwem ,,każde dziecko otrzymało 4 dkg czekolady, 25 dkg
cukru i 1 puszkę mleka". |
29 |
1956 |
Najbardziej znanym wystąpieniem robotników były wydarzenia poznańskie
w czerwcu. Robotnicy manifestowali pod hasłami poprawy warunków
bytowych i domagali się zwiększania świadczeń socjalnych. Wystąpienia
te zostały stłumione, niemniej jednak fala niezadowolenia objęła
również inne ośrodki przemysłowe, w tym także Rybnik. |
29 |
1974 |
Na zakończenie sezonu kulturalnego,
wystąpił ze swoją pierwsza premierą amatorski Zespół Teatralny
Towarzystwa Miłośników Ziemi Rybnickiej, przedstawiając publiczności
komedię Carlo Goldoniego ,,Mirandolina -oberżystka" w reżyserii
Władysława Porębskiego. |
29 |
1994 |
Od środy 29 czerwca do niedzieli 3 lipca
na lotnisku w Gotartowicach rozgrywane były Międzynarodowe Mistrzostwa
Polski w Akrobacji Szybowcowej. Mistrzowski tytuł obronił pilot
Aeroklubu ROW Jerzy Makula. Drugim okazał się również rybniczanin
Andrzej Tomkowicz. |
30 |
1945 |
Najbardziej prężną siłą polityczną po wyzwoleniu była PPR. Jej
działacze pomagali pełnomocnikowi rządu kpt. Leonowi Fojcikowi
przejmować zakłady produkcyjne, organizowali administrację fabryczną,
samorządową, MO, ORMO itp. Szybko też rosła liczba członków PPR - w
czerwcu rybnicka organizacja PPR liczyła około 692 członków,
skupionych w 9 komórkach. Partia robotnicza PPS zrzeszała 1490 osób. |
30 |
1946 |
Elementem wprowadzenia nowego systemu miały być wolne wybory
parlamentarne. Całkowicie zawiodły wezwania do bojkotu głosowania
ludowego. Społeczeństwo Rybnika nie poparło też manifestacji,
organizowanych przez PSL, których głównym celem było izolowanie PPR,
zerwanie współpracy między partiami robotniczymi. Wyniki uzyskane w
referendum potwierdziły poparcie dla programu Tymczasowego Rządu
Jedności Narodowej, dla ukształtowanego Bloku Stronnictw
Demokratycznych, który tworzyły: PPR, PPS, SL, SD. Władze, bojąc się
przegranej, zorganizowały wcześniej sondażowe referendum, zalecając
głosowanie na ,,tak". Odbyło się ono w niedzielę 30 czerwca. W
Rybniku, podobnie jak w całej Polsce wyniki tego referendum
sfałszowano, podając, że po myśli władz głosowało 68% ludzi. Prawdziwe
wyniki świadczyły, że komuniści otrzymali zaledwie 24 procentowe
poparcie. |
Inne wydarzenia czerwca: |
1920 |
W czerwcu na terenie Kozich Gór w
Chwałowicach harcerze urządzili powiatowe ćwiczenia polowe, a w lipcu
przeprowadzono ćwiczenia nocne i dzienne, w czasie których głównym
zadaniem były podchody i przysposobienie do II powstania śląskiego. |
1945 |
Już w czerwcu ,,Huta Silesia" dała
pierwsze produkty z oddziału wyrobów blaszanych, a we wrześniu
uruchomiła w baraku adaptowanym na obiekt socjalny, przedszkole na 80
miejsc. |
1978 |
W końcu czerwca sieć handlowa składała
się z 428 sklepów detalicznych o łącznej powierzchni użytkowej 42.651
m. kwadrat. Na tysiąc mieszkańców przypadało jej 380 m. |
1991 |
Na przełomie maja i czerwca wszystkie
działające na terenie kopalni ,,Chwałowice" organizacje związkowe
podjęły wspólną akcję protestacyjną wraz z innymi kopalniami w kraju,
na znak protestu przeciwko przerzucaniu skutków realizacji planu
Balcerowicza na barki ludzi pracy. Protest polegał na 1-godzinnej
przerwie w pracy całej załogi. |
1997 |
Pierwsze ulewne deszcze spadły w ostatnich dniach czerwca, padało
ciągle przez następne 10 dni. Poziom Nacyny i Rudy niebezpiecznie się
podniósł. 8 i 9 lipca były krytyczne dla Rybnika. Woda zalała 560
hektarów, czyli około 4% powierzchni miasta. W akcji zużyto 22.000
worków z piaskiem. Z żywiołem walczyło 20 jednostek Straży Pożarnej.
|
powrót do góry
home
Lipiec
|
|
wydarzenie |
1 |
1922 |
Od dnia 1
kwietnia 1922 roku do 10 kwietnia następnego roku, ochronka Pani
Petersilge z powodów politycznych była nieczynna. Kierowniczka
ochronki, wyprowadziła się dnia 1 lipca 1922 roku, sprzedawszy
inwentarz miastu. |
1 |
1922 |
Oficjalne
przejmowanie przekazanych Polsce ziem śląskich nastąpiło dopiero na
przełomie czerwca i lipca 1922 roku. Było to dla ludności polskiej
wielkie święto.
Te ważne
uroczystości rozpoczęły się w Rybniku w sobotę 1 lipca. Rozwiązano
niemiecką Radę Miasta. O godzinie 15.00 przybyła do naszego miasta
policja polska, przejmując władzę porządkową. Na głównych ulicach było
widać wielkie podniecenie. Ludzie zamiatali obejścia swych domów,
wywieszali polskie flagi i stroili okna. Rynek zaś udekorowano
flagami, girlandami, a na środku wybudowano ołtarz i wysoką, drewnianą
mównicę. Inna grupa ludzi kończyła w sobotni wieczór budowanie bram
tryumfalnych, przez które miały przejść wyczekiwane polskie władze.
Jedna brama powstała na ulicy Powstańców koło kościoła św. Antoniego
zaś druga w miejscu, gdzie Rynek styka się z ulicą Sobieskiego. Na
bramach tych umieszczono polskie flagi, herb Rybnika i napisy:,, Za
Wiarę, Ojczyznę i Wolność!" oraz ,,Witamy cię Polsko!". |
1 |
1926 |
Wybuch
otwartego starcia wstrzymał na razie nabrzmiewający konflikt
polsko-niemiecki z powodu rosnącej aktywności Volksbundu. Na tym też
tle doszło do rozłamu w PPS. W Rybnickiem na czele PPS-Lewicy stanął
Wojciech Mokry. Grupy tej partii powstały m.in.: w Popielowie,
Paruszowcu, Niewiadomiu, Niedobczycach, Boguszowicach. W ramach walki
z niemczyzną postanowiono, że od 1 lipca zaprzestanie się używać
języka niemieckiego w Radzie Miejskiej i Magistracie. |
1
i 13 |
1932 |
Dyrekcja
Kopalń i Hut księcia Donnersmarcka w styczniu tegoż roku zwróciła się
z wnioskiem do Polskiej Konwencji Węglowej o zezwolenie na ich
zamknięcie. Mimo protestów i uchwalanych rezolucji, z początkiem
kwietnia wypowiedziano robotnikom pracę. Komisarz demobilizacyjny w
Katowicach, bez którego zezwolenia wypowiedziano pracę, interweniował
ze skutkiem. Vogt i Brunon Buzek anulowali wypowiedzenia. Było to
jednak ustępstwo przejściowe. 1 lipca , naruszając przepisy
demobilizacyjne, nie powiadamiając o swej decyzji nawet rady
zakładowej, zamknęli obie kopalnie. Decyzja ta wywołała powszechne
oburzenie, a na rażącą samowolę zareagował prokurator Sądu Okręgowego
w Katowicach, aresztując dyrektorów generalnych Vogta i Buzka oraz
dyrektorów kopalń Breslera i Teubnera. Na polecenie komisarza
demobilizującego obie kopalnie podjęły pracę.
Po kilku
dniach dyrektorów zwolniono z aresztu za wysoką kaucją. 13 lipca
stanęli przed rybnickim Wydziałem Zamiejscowym Izby Karnej Sądu
Okręgowego w Katowicach. Za unieruchomienie obu kopalń bez zezwolenia
komisarza demobilizującego, dyrektorzy generalni Dyrekcji Kopalń i Hut
księcia Donnersmarcka, Vogt i Buzek skazani zostali na sześć miesięcy
więzienia, grzywnę po 200 tysięcy złotych każdy i poniesienie kosztów
postępowania sądowego. Dyrektorów kopalń sąd jednak uwolnił od winy i
kary jako wykonawców poleceń swoich władz zwierzchnich. Biorąc pod
uwagę sędziwy wiek Vogta, sąd zawiesił mu karę więzienia na okres
trzech lat. |
1 |
1950 |
1 lipca, z inicjatywy władz politycznych, zmuszony został do odejścia
wieloletni burmistrz miasta Władysław Weber. |
1 |
1976 |
Od 1 lipca czynny był w Rybniku, jako
pierwszy w kraju, oddział neurologiczny dla chorych na stwardnienie
rozsiane. |
1 |
1995 |
1 lipca
doszło faktycznie do połączenia KWK "Chwałowice" z KWK "Rymer" i od
tego dnia obydwie kopalnie stanowią jeden, dwuruchowy zakład górniczy.
Połączone
kopalnie mają 40,35 km kw. łącznie ze zlikwidowanym Polem Północnym.
Na obszarze tym znajduje się ogółem 266,1 mln ton zasobów
operatywnych, w tym 9,8 mln ton kopalni ,,Rymer". Pokłady nadania
kopalni ,,Chwałowice", o grubości od 0,8 do 2,6 m. mają 30-40%
zanieczyszczeń, głównie przerostów skał płonnych, ich nachylenie jest
bardzo zmienne od 2 do 45 stopni. Warstwy rudzkie niskopopiołowe (12%)
o małej zawartości siarki (1,1%) mają grubość l -3,3 m oraz nachylenie
w granicach l -40 stopni. Podobne cechy jakościowe ma węgiel w
pokładach eksploatowanych przez kopalnię ,,Rymer", z tym, że wyższa
jest jego wartość opałowa oraz niższa zawartość siarki -średnio l
proc. Zdolność produkcyjna obydwu kopalni według planów operacyjnych
na rok 1994, wynosiła 11.400 ton netto na dobę, a w 1995 r., po
połączeniu, zwiększyła się do 12.697 ton, w tym 4.200 ton z kopalni "Rymer".
Za
połączeniem kopalni "Rymer" z "Chwałowicami" przemawiało wiele ważkich
argumentów, jak bezpośrednie sąsiedztwo ich obszarów górniczych i to,
że "Rymer" eksploatuje złoża kopalni "Chwałowice", a także zbliżony
poziom techniczny obydwu kopalń i podobne parametry węgla, możliwości
lepszego wykorzystania wspólnych zdolności produkcyjnych i szybów po
połączeniu wyrobiskami dołowymi. Jeśli chodzi o żywotne sprawy załóg
-to istnieje możliwość operatywnego przemieszczania ludzi według
aktualnych potrzeb oraz stworzenie warunków wzrostu wynagrodzeń, gdyż
połączenie kopalń zapewnia wyższą wydajność pracy.
Czy
przyłączenie kopalni "Rymer" do "Chwałowic" było konieczne?
Zasadniczym, nie tylko argumentem za połączeniem, ale faktem, jest
ten, że "Rymer" na obszarze swojego nadania (6,1 km kw.) nie miał już
ani kilograma własnych zasobów operatywnych węgla. Eksploatował z
nadania kopalń "Chwałowice" i "Rydułtowy" zasoby wielkości ponad 14
mln ton, w tym 8 mln ton z nadania chwałowickiego. Drugi, powtarzany
przez Zarząd Rybnickiej Spółki Węglowej S.A. fakt, to: "wydobycie
dobowe poniżej 4 tys. ton nie uzasadnia utrzymywania takiej struktury
technicznej oraz zarządzania, jak dla "pełnowymiarowej" kopalni, skoro
wydobycie tej wielkości uzyskać można z jednej ściany o średniej
koncentracji".
Program
restrukturyzacji górnictwa węglowego w Polsce opierał się na założeniu
stopniowego przywracania racjonalnych relacji między kosztem
wydobycia, a ceną zbytu węgla. Dla takiego organizmu górniczego, jakim
była kopalnia ,,Rymer", nie było szans na utrzymanie się w warunkach
gospodarki rynkowej. Połączenie z kopalnią "Chwałowice" zapewniło
utrzymanie wydobycia kopalni "Rymer" na dotychczasowym poziomie oraz
zagwarantowało pracę jej załodze nawet na odległą perspektywę. A to
jest najważniejsze. |
2 |
1917 |
Kurczyły się natomiast realne płace górników. Wprowadzono kartki na
żywność uprawniające dorosłe osoby do 50 gram grochu i kaszy dziennie,
5 funtów ziemniaków, 250 gram mięsa, 20 gram masła i margaryny, 2
funty warzyw... . Kiedy i te skromne racje obcięto, doszło do
zbiorowego wystąpienia górników kop. "Römer", domagających się
lepszego zaopatrzenia w żywność. Dołączyli do nich mieszkańcy
Niedobczyc - 2 lipca otoczyli urząd gminy, żądając większych
przydziałów mąki i chleba oraz rozdziału kartofli z miejscowego
magazynu. W listopadzie niedobczyccy górnicy ponownie zażądali od
władz poprawy zaopatrzenia w żywność i podwyżki płac. |
4 |
1922 |
W
poniedziałkowy poranek 4 lipca do miasta wkroczył oddział Wojska
Polskiego: 3 Pułk Strzelców Podhalańskich pod dowództwem majora
Matuszka, 1 bateria 23 Pułku Artylerii Polowej, którymi dowodził gen.
Osieński. Przybył również gen. Stanisław Szeptycki dowodzący całością
sił polskich. Odbyło się oficjalne powitanie władz polskich w osobie
wojewody Rymera, gen. Szeptyckiego i ks. prałata Kapicy.
W ich
obecności o godzinie 11.00 oficjalnie zatknięto na naszym Rynku
narodową flagę. Straż honorową przy chorągwi pełnili powstańcy.
Nastąpił uroczysty akt oddania władzy w ręce polskie po 574-ech latach
obcego panowania.
Zebrana na
rybnickim Rynku ludność odśpiewała ,,Rotę" Konopnickiej, a zewsząd
słychać było radosne okrzyki: ,,Niech żyje Polska". Następnie
rozpoczęły się uroczyste przemowy i podpisywania dokumentów. Chętnych
do obejrzenia tej uroczystości było tak wielu, że nie mieścili się na
Rynku. Ludzie tłoczyli się w oknach i na dachach domów. Powszechnie
panowała wtedy opinia, że ,,ze wszystkich miast górnośląskich uważać
można Rybnik jako to miasto, które zgotowało wojsku najwspanialsze
przyjęcie". Po południu, około godziny 16.00, do Rybnika wjechał
pierwszy polski pociąg pancerny. Następnego dnia po uroczystościach
,,Gazeta Rybnicka" pisała:,, Minął dzień połączenia starej ziemi
piastowskiej z Polską. Wolni od jarzma niemieckiego, mogliśmy
nareszcie bez przeszkód i ograniczeń wznieść nasz czysty, niesplamiony
sztandar polski. Widzieliśmy żołnierzy naszych, uosobienie polskiej
idei wolnościowej, wkraczających do miasta naszego wśród entuzjazmu
starych i młodych. W najodleglejszych ulicach, oknach i domach ukazały
się godła Orła Białego i biało - czerwone sztandary/.../".
Rybnik
pozostał miastem powiatowym i był częścią nowo utworzonego województwa
Śląskiego. Był też wtedy Rybnik miastem nadgranicznym, a najbliższe
przejście graniczne z Niemcami mieściło się w Stodołach.
Po przejęciu
rządów w mieście, władze spolszczyły nazwy rybnickich ulic,
wprowadziły polskie szkolnictwo podstawowe i średnie zaś w ciągu kilku
miesięcy całkowicie wymieniono niemieckie marki na polską walutę. Ta
repolonizacja dotknęła również kształcenia dorosłych. Jeżeli
przykładowo ktoś chciał zostać urzędnikiem państwowym lub miejskim, a
skończoną miał niemiecką szkołę, kierowany był na dwumiesięczny ,,
kurs języka polskiego i nauki o Polsce współczesnej". |
4 |
1922 |
W
poniedziałkowy poranek 4 lipca do miasta wkroczył oddział Wojska
Polskiego: 3 Pułk Strzelców Podhalańskich pod dowództwem majora
Matuszka, 1 bateria 23 Pułku Artylerii Polowej, którymi dowodził gen.
Osieński. Przybył również gen. Stanisław Szeptycki dowodzący całością
sił polskich. Odbyło się oficjalne powitanie władz polskich w osobie
wojewody Rymera, gen. Szeptyckiego i ks. prałata Kapicy.
W ich
obecności o godzinie 11.00 oficjalnie zatknięto na naszym Rynku
narodową flagę. Straż honorową przy chorągwi pełnili powstańcy.
Nastąpił uroczysty akt oddania władzy w ręce polskie po 574-ech latach
obcego panowania.
Zebrana na
rybnickim Rynku ludność odśpiewała ,,Rotę" Konopnickiej, a zewsząd
słychać było radosne okrzyki: ,,Niech żyje Polska". Następnie
rozpoczęły się uroczyste przemowy i podpisywania dokumentów. Chętnych
do obejrzenia tej uroczystości było tak wielu, że nie mieścili się na
Rynku. Ludzie tłoczyli się w oknach i na dachach domów. Powszechnie
panowała wtedy opinia, że ,,ze wszystkich miast górnośląskich uważać
można Rybnik jako to miasto, które zgotowało wojsku najwspanialsze
przyjęcie". Po południu, około godziny 16.00, do Rybnika wjechał
pierwszy polski pociąg pancerny. Następnego dnia po uroczystościach
,,Gazeta Rybnicka" pisała:,, Minął dzień połączenia starej ziemi
piastowskiej z Polską. Wolni od jarzma niemieckiego, mogliśmy
nareszcie bez przeszkód i ograniczeń wznieść nasz czysty, niesplamiony
sztandar polski. Widzieliśmy żołnierzy naszych, uosobienie polskiej
idei wolnościowej, wkraczających do miasta naszego wśród entuzjazmu
starych i młodych. W najodleglejszych ulicach, oknach i domach ukazały
się godła Orła Białego i biało - czerwone sztandary/.../".
Rybnik
pozostał miastem powiatowym i był częścią nowo utworzonego województwa
Śląskiego. Był też wtedy Rybnik miastem nadgranicznym, a najbliższe
przejście graniczne z Niemcami mieściło się w Stodołach. Po przejęciu
rządów w mieście, władze spolszczyły nazwy rybnickich ulic,
wprowadziły polskie szkolnictwo podstawowe i średnie zaś w ciągu kilku
miesięcy całkowicie wymieniono niemieckie marki na polską walutę. Ta
repolonizacja dotknęła również kształcenia dorosłych. Jeżeli
przykładowo ktoś chciał zostać urzędnikiem państwowym lub miejskim, a
skończoną miał niemiecką szkołę, kierowany był na dwumiesięczny ,,
kurs języka polskiego i nauki o Polsce współczesnej". |
5 |
1921 |
5 lipca tego
samego roku, powstanie się skończyło. Zginęło w nim ogółem 183
powstańców z miasta i powiatu rybnickiego.
Wysiłki
powstańców nie poszły na marne. Wpłynęły one skutecznie na zmianę
decyzji o podziale Górnego Śląska. Decyzję, co do podziału obszaru
plebiscytowego między Polskę i Niemcy, podjąć miała Rada Najwyższa
Konferencji Pokojowej w Paryżu. Powołała ona 28 lipca komisję
rzeczoznawców, ale ta nie mogła uzgodnić stanowisk, gdyż starły się w
niej koncepcje angielsko-włoska i przychylniejsza Polsce- francuska. W
tej sytuacji 12 sierpnia Rada Najwyższa przekazała sprawę Radzie Ligi
Narodów. Ta wydała decyzję 12 października, zatwierdzoną 27
października przez Radę Ambasadorów. Rada Ambasadorów przyznała Polsce
większą część Śląska, aniżeli pierwotnie zamierzano. Nową,
zadawalającą Polaków, linię podziału Górnego Śląska między Polskę a
Niemcy wyznaczono 20 października. Państwu polskiemu przyznano
terytorium o powierzchni 3.214 km kwadratowych, co stanowiło 29
procent spornego obszaru. Mieszkało na nim 966 tysięcy ludzi oraz
mieściła się większość śląskich zakładów przemysłowych: 76% kopalń
węgla kamiennego, 82% kopalń rud cynku, 97% kopalń rud żelaza oraz 50%
koksowni i hut żelaza. |
5 |
1930 |
Ważnym wydarzeniem był wielki wiec 5
lipca, zwołany w Rybniku przez R. Motykę, zaliczającego się wówczas do
lewicy PPS. Obok niego wystąpił drugi radykalny działacz tej partii,
Jan Kawalec. Wiec zgromadził około 2 tys. osób. Prowokacje
przeciwników PPS dostarczyły policji wygodnego pretekstu do brutalnego
rozpędzenia wiecu. |
5 |
1961 |
5 lipca podpisano w Rybniku dokument o braterstwie i przyjaźni
pomiędzy Rybnikiem a Saint Vallier. |
5 |
1985 |
W nocy z 4 na 5 lipca 1985 roku spalił
się jeden z najstarszych budynków w dzielnicy Chwałowice. Pożar
strawił magazyn meblowy wraz ze składem opon. Ogień przeniósł się na
część mieszkalną trawiąc poddasze i dach. Ponad 20 wozów strażackich
gasiło wybudowany przez restauratora Emanuela Kuczerę w 1912 roku dom
mieszkalny razem z mansardą, restauracją i okazałą salą rozrywkową o
największej kubaturze na Górnym Śląsku. |
8i9 |
1997 |
Pierwsze ulewne deszcze spadły w ostatnich dniach czerwca, padało
ciągle przez następne 10 dni. Poziom Nacyny i Rudy niebezpiecznie się
podniósł. 8 i 9 lipca były krytyczne dla Rybnika. Woda zalała 560
hektarów, czyli około 4% powierzchni miasta. W akcji zużyto 22.000
worków z piaskiem. Z żywiołem walczyło 20 jednostek Straży Pożarnej.
|
9 |
1984 |
13 czerwca uruchomiono część parterową Spółdzielczego Domu Handlowego
,,Hermes", a 9 lipca uruchomiono I piętro z artykułami przemysłowymi.
Placówka ta zatrudniała 200 osób, w tym tylko 20 mężczyzn. |
8/9 |
1997 |
Pierwsze ulewne deszcze spadły w ostatnich dniach czerwca, padało
ciągle przez następne 10 dni. Poziom Nacyny i Rudy niebezpiecznie się
podniósł. 8 i 9 lipca były krytyczne dla Rybnika. Woda zalała 560
hektarów, czyli około 4% powierzchni miasta. W akcji zużyto 22.000
worków z piaskiem. Z żywiołem walczyło 20 jednostek Straży Pożarnej.
|
11 |
1937 |
8 czerwca o godz. 7 rano na Smolnej wykopany został przez O. gwardiana
Kolumbana Sobotę pierwszy wykop w ziemi, rozpoczynający budowę
kościoła. 11 lipca O. Prowincjał Michał Porada poświęcił kamień
węgielny. 8 grudnia prace przy budowie zakończono, a już dziewięć dni
później kościół pw. św. Józefa poświęcono. |
11 |
1941 |
11 lipca wyszła w teren pierwsza gazetka ,,Zew Wolności", drukował ją
Paweł Hołek, czwarty z komendy Polskiej Tajnej Organizacji Powstańczej
odpowiedzialny za dział propagandowy. Kolportowano ją przez grono
harcerzy - kolporterów na terenie kilku powiatów rybnickiego.
Wydrukowano ogółem około 80 numerów gazetki o nakładzie przeszło 200
egzemplarzy każdy. W listopadzie Gestapo przechwyciło w Łabędach
gazetkę ,,Zew Wolności", co naprowadziło Niemców na trop PTOP. |
15 |
1922 |
Widoczna zewnętrzna repolonizacja ziemi rybnickiej miała jednak
wyraźnie powierzchowny charakter, gdyż nie objęła ona najbardziej
istotnego elementu - przemysłu. Trzeba jednak zastrzec, że polityka
rządu w zakresie regulowania własności dotychczasowych posiadaczy była
ograniczona postanowieniami podpisanej przez Polskę i Niemcy w maju
konwencji genewskiej, dotyczącej Górnego Śląska, która weszła w życie
15 lipca i miała obowiązywać przez okres 15 lat. Sankcjonowała ona
nienaruszalność niemieckiej własności i niemieckich kapitałów na
polskim Górnym Śląsku. Rybnickie Gwarectwo Węglowe pozostało więc w
gestii rodziny Friedlanderów de Fuld z Berlina. Właścicielem kopalni
,,Donnersmarck" i ,,Blücherschachte" był w dalszym ciągu książę
Donnersmarck. Pierwsze dwa lata od nastania państwowości polskiej były
dla chwałowickiej kopalni pomyślne. Wzrasta wydobycie i liczba
zatrudnionych, rozpoczynają się nowe inwestycje. W roku 1922 wydobycie
wyniosło 376.668 ton przy załodze liczącej 1.985 osób. |
16 |
1994 |
W trzecim tygodniu lipca, na
rozgrywanych w Radomiu Mistrzostwach Polski w Akrobacji Samolotowej,
swój drugi tytuł mistrza kraju zdobył pilot Aeroklubu ROW Marek
Chmiel. |
18 |
1931 |
18 lipca o godz. 19 w wypełnionej widzami sali "Świerklańca", w której
ring ustawiono na scenie, doszło do tragicznej walki bokserskiej.
22-letni zawodowy bokser /kelner/ z TCL "Gwiazda" Rybnik - Józef
Willim stoczył walkę w wadze półciężkiej, z zawodnikiem z Królewskiej
Huty Ernestem Jokielem. W czwartej rundzie po silnych ciosach
przeciwnika, zamroczony Willim upadł na deski i kilka godzin po walce
nie odzyskawszy przytomności zmarł. |
20 |
1919 |
Manifestacja narodowa polska w Rybniku dnia 20 lipca, pochód i
zebranie pod gołym niebem odbyły się w porządku i spokoju, pomimo
udziału przeszło 30 tysięcy ludzi. Żołnierze ,,grenzschutzu" natomiast
nie posłuchali nakazu swych przełożonych i prowokowali.
|
20 |
1948 |
W dniach 20-21 lipca obradował we
Wrocławiu I Założycielski Zjazd Związku Młodzieży Polskiej, powstałego
z połączenia Związku Walki Młodych, Związku Młodzieży Wiejskiej
,,Wici", Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego
oraz Związku Młodzieży Demokratycznej. W chwili scalenia ruchu
młodzieżowego, w nowym związku znalazło się w całym powiecie rybnickim
1520 członków, zrzeszonych w 13 kołach robotniczych, 16 wiejskich, 4
miejskich oraz 14 szkolnych. Główny trzon ZMP stanowili byli
członkowie ZWM w liczbie około 1200 osób. Z tego ogólnego stanu na
samo miasto Rybnik przypadało w tym czasie około 700 osób. |
20 |
1979 |
20 lipca otwarto nową placówkę ,,Dom Książki" przy ul. Sobieskiego,
której dla uczczenia Maksymiliana Basisty nadano jego imię. |
20 |
1983 |
20 lipca Miejska Rada Narodowa ustaliła obszar i działania
poszczególnych komitetów osiedlowych, przyjmując kryteria historyczne. |
21 |
1967 |
21 lipca, w przeddzień rocznicy PKWN w Kamieniu oddano mieszkańcom
Rybnika kąpielisko. |
21 |
1986 |
21 lipca po raz czwarty w Rybniku zorganizowany był Międzynarodowy
Memoriał Żużlowy red. Jana Ciszewskiego. Zwyciężył z kompletem punktów
Roman Jankowski (Unia Leszno). |
21 |
1994 |
W czwartek, 21 lipca o godz. 12.40, w
pobliżu dworca kolejowego, doszło do czołowego zderzenia dwóch
pociągów osobowych. Na skutek niewłaściwego ustawienia zwrotnic w
wypadku poszkodowanych było 19 osób. Ruch przywrócono na obu torach
około godz. 22.00. |
21 |
1997 |
W
poniedziałkowy ranek 21 lipca, z nadmiaru wody nie wytrzymała skarpa
na rybnickim cmentarzu przy ul. Rudzkiej. Obsunął się jej fragment
odsłaniając około 60 grobów. Do prawdziwej jednak tragedii doszło dwa
dni później, kiedy obsunęła się dalsza część skarpy. W sumie żywioł
zniszczył 298 grobów. Ciała złożono w worki i przewieziono do chłodni,
a następnie pochowano we wspólnej mogile. Na dezynfekcję rozpadliny V
Batalion Obrony Przeciwchemicznej z Tarnowskich Gór zużył 1200 kg
wapna chlorowanego. Przez kilka dni 40 samochodów ciężarowych woziło
do 900 ton kamienia na godzinę, w celu rekultywacji cmentarnej skarpy.
W niedzielę
27 lipca cmentarz udostępniono, a nad zbiorową mogiłą postawiono
drewniany krzyż. 30 lipca odprawiono tam modły w obecności arcybiskupa
Damiana Zimonia. |
22 |
1945 |
22 lipca otwarto Powiatowa Bibliotekę Publiczną. Powstała z
uratowanych, z pożogi wojennej książek. |
22 |
1947 |
Współzawodnictwo w rybnickich kopalniach rozpoczęło się w lipcu, gdy
górnik zabrzańskiej kopalni - Wincenty Pstrowski rzucił wyzwanie:
,,kto wyrąbie więcej niż ja?". |
22 |
1952 |
W dniu 22 lipca Sejm przyjął nową
Konstytucję PRL. W Rybniku zakłady pracy podjęły dodatkowe
zobowiązania, a organizacje partyjne zapoznały społeczeństwo z
głównymi postanowieniami nowej ustawy zasadniczej naszego kraju i
jednocześnie przygotowywały pierwsze wybory do Sejmu wybieranego
zgodnie z nową konstytucją. Już w połowie września funkcjonował w
Rybniku Powiatowy Komitet Frontu Narodowego, którego zadaniem było
przygotowanie organizacyjne wyborów. Odbyły się one 26 października. W
mieście zanotowano bardzo wysoką frekwencję wyborczą, sięgającą 97%. |
22 |
1976 |
W dniu lipcowego święta, w Rybniku
podpisano dokument o odnowieniu po piętnastu latach, postanowień
deklaracji o braterstwie i przyjaźni pomiędzy Rybnikiem a Saint
Vallier. Podpisali go mer Marcel Bouteloup i prezydent miasta Tadeusz
Meisner. |
22 |
1983 |
Po zniesieniu stanu wojennego w lipcu
1983 roku, w chwałowickiej kopalni wznowiła działalność Rada
Pracownicza. W tym też roku oddano do ruchu nowy poziom wydobywczy na
głębokości 550 m. o docelowej produkcji 1200 t/ dobę. |
22 |
1985 |
22 lipca o godz. 17.00 na torze żużlowym rozegrano III Międzynarodowy
Memoriał im. redaktora Jana Ciszewskiego. |
22 |
1986 |
22 lipca -po 14 latach 43 ,,Tour de Pologne" zawitał do Rybnika. Meta
jego VII etapu znajdowała się na Placu Wolności. |
22 |
1987 |
22 lipca zmarł Jan Chromy, członek POW GŚl. i uczestnik powstań śl.,
współorganizator Ochotniczych Oddziałów Powstańczych 39 roku,
uczestnik kampanii wrześniowej, w czasie okupacji w ZWZ i AK , w
pierwszym roku po wyzwoleniu komendant MO w Rybniku. Odznaczony
Krzyżem Komandorskim Polonia Restituta. Długoletni radny MRN. |
22 |
1988 |
Po 24 latach i około 300 imprezach
rocznie w Teatrze Ziemi Rybnickiej w lipcu wymieniono wszystkie fotele
na widowni, a cały gmach teatru zmodernizowano i odnowiono. |
26 |
1926 |
Dopiero eksport polskiego węgla do
Austrii i Włoch oraz długotrwały strajk angielskich górników, trwający
przez całe drugie półrocze 1926 roku umożliwiający skierowanie
polskiego węgla na rynki skandynawskie, stworzył sprzyjające warunki
do ponownego uruchomienia chwałowickiej kopalni. Nastąpiło to 26
lipca. Jeszcze w tym roku chwałowiccy górnicy wydobyli 125.346 ton
węgla. |
26 |
1933 |
26 lipca chwałowicka kopalnia została unieruchomiona. Na blisko trzy
lata zamarło życie ekonomiczne w Chwałowicach. Po zamknięciu kopalni
podupadło tutejsze rzemiosło i handel. Bezpośrednio przed zamknięciem
kopalni w Chwałowicach, na przymusowym, trzymiesięcznym półbezrobociu
było 512 pracowników. Mimo zamknięcia kopalni, zredukowana do minimum
załoga, w drugiej połowie tegoż roku została jeszcze bardziej
ograniczona przez wysłanie na dwu i trzymiesięczne urlopy turnusowe
dalszych 35 pracowników, w tym 11 spośród 49 zatrudnionych w
elektrowni. |
26 |
1962 |
26 lipca działalność dydaktyczna sióstr Urszulanek uległa przerwaniu,
a budynki szkolne zostały przejęte przez Kuratorium Okręgu Szkolnego w
Katowicach. |
26 |
1998 |
W niedzielę, 26 lipca w bazylice św.
Antoniego rybniccy parafianie pożegnali odchodzącego na emeryturę ks.
prałata Alojzego Klona, który przez ostatnie 23 lata był proboszczem w
tym kościele. Nowym gospodarzem bazyliki został ks. Franciszek Musioł.
W rybnickiej bazylice pierwszą mszę św. jako proboszcz odprawił w
sobotę 1 sierpnia o godzinie 8.00. |
27 |
1941 |
27 lipca Gestapo przywiozło do Gotartowic dwóch harcerzy, redaktorów
pisma, Pawła i Franciszka (byli kuzynami) Buchalików. Na placyku
pośrodku wsi postawiono szubienice. O godzinie 17-tej, w obecności
spędzonych z okolicznych wiosek około 5 tysięcy mieszkańców, wykonano,
wydane przez Himlera - szefa SS, wyroki na tych młodych harcerzach.
Umierali z okrzykiem: niech żyje Polska, Matko Częstochowska ratuj
nasze rodziny, Jeszcze Polska nie zginęła. Ciała zamordowanych zabrało
Gestapo. Nie wiadomo, gdzie są ich groby. |
27 |
1958 |
27 lipca ,,Świadkowie Jehowy" zorganizowali w lesie obok Wielopola
nielegalne zgromadzenie. Brało w nim udział kilkuset wyznawców, którzy
po interwencji milicji rozbiegli się po okolicy. Dwóch organizatorów
kolegium orzekające Prezydium PRN ukarało grzywną w kwocie po 1500
złotych. |
27 |
1984 |
27 lipca, kilka minut po godz. 15.00 w kopalni ,,Chwałowice", dobiegła
końca skomplikowana operacja techniczna -nasunięcia ważącej 2730 ton
wieży szybowej wraz z budynkami nadszybia na otwór nowobudowanego
szybu VIII -zjazdowo -wydobywczego. |
27 |
1996 |
27 lipca, na rozgrywanych na Słowacji Mistrzostwach Europy juniorek w
szachach, mistrzynią Europy została arcymistrzyni z Rybnika -Monika
Bobrowska. |
27 |
1997 |
W niedzielę
27 lipca cmentarz udostępniono, a nad zbiorową mogiłą
postawionodrewniany krzyż. 30 lipca odprawiono tam modły w obecności
arcybiskupa Damiana Zimonia.
W
poniedziałkowy ranek 21 lipca, z nadmiaru wody nie wytrzymała skarpa
na rybnickim cmentarzu przy ul. Rudzkiej. Obsunął się jej fragment
odsłaniając około 60 grobów. Do prawdziwej jednak tragedii doszło dwa
dni później, kiedy obsunęła się dalsza część skarpy. W sumie żywioł
zniszczył 298 grobów. Ciała złożono w worki i przewieziono do chłodni,
a następnie pochowano we wspólnej mogile. Na dezynfekcję rozpadliny V
Batalion Obrony Przeciwchemicznej z Tarnowskich Gór zużył 1200 kg
wapna chlorowanego. Przez kilka dni 40 samochodów ciężarowych woziło
do 900 ton kamienia na godzinę, w celu rekultywacji cmentarnej skarpy. |
28 |
1921 |
5 lipca tego samego roku, powstanie się skończyło. Zginęło w nim
ogółem 183 powstańców z miasta i powiatu rybnickiego. Wysiłki
powstańców nie poszły na marne. Wpłynęły one skutecznie na zmianę
decyzji o podziale Górnego Śląska. Decyzję, co do podziału obszaru
plebiscytowego między Polskę i Niemcy, podjąć miała Rada Najwyższa
Konferencji Pokojowej w Paryżu. Powołała ona 28 lipca komisję
rzeczoznawców, ale ta nie mogła uzgodnić stanowisk, gdyż starły się w
niej koncepcje angielsko-włoska i przychylniejsza Polsce- francuska. W
tej sytuacji 12 sierpnia Rada Najwyższa przekazała sprawę Radzie Ligi
Narodów. Ta wydała decyzję 12 października, zatwierdzoną 27
października przez Radę Ambasadorów. Rada Ambasadorów przyznała Polsce
większą część Śląska, aniżeli pierwotnie zamierzano. Nową,
zadawalającą Polaków, linię podziału Górnego Śląska między Polskę a
Niemcy wyznaczono 20 października. Państwu polskiemu przyznano
terytorium o powierzchni 3.214 km kwadratowych, co stanowiło 29
procent spornego obszaru. Mieszkało na nim 966 tysięcy ludzi oraz
mieściła się większość śląskich zakładów przemysłowych: 76% kopalń
węgla kamiennego, 82% kopalń rud cynku, 97% kopalń rud żelaza oraz 50%
koksowni i hut żelaza. |
29 |
1926 |
Przywódcy chadecji odpowiedzieli próbą konsolidacji ze zwolennikami
obalonego rządu. W dniu 14 czerwca okazało się podczas zebrania
działaczy rybnickich, że idea powołania Komitetu Narodowego pod egidą
Chrześcijańskiej Demokracji spotkała się z silną opozycją. W końcu, po
długiej i kontrowersyjnej dyskusji, wyłoniono prowizoryczny komitet,
do którego weszli dr Biały, Piechoczek, Prus, Basista i Klama. Aby
poszerzyć bazę społeczną, wystąpiono rychło z nową koncepcją,
polegającą na zblokowaniu rozproszonych dotąd stowarzyszeń różnego
rodzaju. W dniu 29 lipca powołano do życia Zespół Zrzeszeń Polskich.
Uczestnicy festynu urządzonego przez Zespół Zrzeszeń Polskich
serdecznie powitali przybyłego do Rybnika nowego wojewodę śląskiego,
Michała Grażyńskiego. Mowę powitalną wygłosił Maksymilian Basista.
Grażyński umiejętnie zdobywał grunt. Składając wizytę wpływowemu
proboszczowi rybnickiemu, Tomaszowi Reginkowi, zapewnił go, że
,,będzie działał ręką w rękę z kościołem katolickim". Podczas
następnego pobytu w Rybniku przekazał 15 tysięcy złotych na kościół w
Golejowie. |
29 |
1997 |
29 lipca
zmarł profesor Karol Szafranek-założyciel i długoletni pedagog
rybnickiej szkoły muzycznej, wychowawca wybitnych muzyków. Pochowany
został na cmentarzu komunalnym w Katowicach. |
30 |
1994 |
W sobotę, 30 lipca około godz. 13.00,
prawdopodobnie od iskrzących kół przejeżdżającego pociągu, zapaliła
się trawa na kolejowej skarpie, a następnie las. Spłonęło 18,5 hektara
lasu, a straty materialne oszacowano na 1 mld 200 mln złotych. W
feralną sobotę rybniccy strażacy wyjeżdżali do 21 pożarów. W całym
lipcu było ich 170. |
30 |
1997 |
W niedzielę
27 lipca cmentarz udostępniono, a nad zbiorową mogiłą
postawionodrewniany krzyż. 30 lipca odprawiono tam modły w obecności
arcybiskupa Damiana Zimonia.
W
poniedziałkowy ranek 21 lipca, z nadmiaru wody nie wytrzymała skarpa
na rybnickim cmentarzu przy ul. Rudzkiej. Obsunął się jej fragment
odsłaniając około 60 grobów. Do prawdziwej jednak tragedii doszło dwa
dni później, kiedy obsunęła się dalsza część skarpy. W sumie żywioł
zniszczył 298 grobów. Ciała złożono w worki i przewieziono do chłodni,
a następnie pochowano we wspólnej mogile. Na dezynfekcję rozpadliny V
Batalion Obrony Przeciwchemicznej z Tarnowskich Gór zużył 1200 kg
wapna chlorowanego. Przez kilka dni 40 samochodów ciężarowych woziło
do 900 ton kamienia na godzinę, w celu rekultywacji cmentarnej skarpy. |
31 |
1983 |
31 lipca
oddano do użytku okazale prezentujący się obiekt -Dom Strażaka
Ochotniczej Straży Pożarnej w Rybniku-Kłokocinie. |
32 |
1924 |
Nigdy
dewaluacja pieniądza i drożyzna nie były tak wielkie jak w 1924 roku.
Z końcem kwietnia funt mąki kosztował przeciętnie 450.000 mkp., funt
mięsa około 850.000 mkp., litr mleka 640.000 mkp. Społeczeństwo z ulgą
przyjęło powstanie nowego rządu pod prezesurą Władysława Grabskiego,
który przeprowadził reformę walutową. Kwiecień był okresem
zaprowadzenia stabilizacji pieniądza. Dnia 28 kwietnia wprowadzono
złoty polski, zaś zdewaluowaną markę polską z końcem lipca z obiegu
wycofano. Tym sposobem dolar zaprzestał swych szalonych podskoków.
Stabilizacja była osiągnięta. Wprawdzie trwało to jeszcze jakiś czas,
zanim i odpowiednio unormowały się ceny. Ciosy inflacji zostały
zastąpione fantowaniem za niezapłacone podatki, konkursy itd. Z końcem
roku została fantowana większa część kupiectwa z powodu zaległych
podatków.
Naprawa
waluty wymagała jednak ofiar. Utraciwszy korzyści z inflacji,
przedsiębiorstwa na ogół obniżały produkcję, pojawiło się bezrobocie
na niespotykaną dotąd skalę. |
Inne wydarzenia z lipca: |
1944 |
W lipcu pracowało ponad 400 robotników
obcokrajowców. Górnicy ,,Rymera" mieli tylko jedną wolną niedzielę w
miesiącu. Za opuszczenie dniówki karano grzywną, a potem aresztem. |
1969 |
W lipcu wprowadzono do lokomotywowni
Rybnik pierwszą lokomotywę spalinową.
|
powrót do góry
home
Sierpień
data |
rok |
wydarzenie |
1 |
1914 |
W sobotę 1
sierpnia 1914 roku, na rybnicką pocztę przyszła depesza,
potwierdzająca fakt wybuchu wojny. Niemiecka policja natychmiast
zaczęła analizować nastroje śląskiej ludności. W Rybniku śledzono i
rewidowano domy tych ludzi, którzy powszechnie byli znani ze swego
,,polskiego ducha". Aresztowano adwokata Mariana Różańskiego i lekarza
Feliksa Białego, których przewieziono do więzienia w Nysie. Dla
usprawiedliwienia tej antypolskiej nagonki, policja rozpuściła
pogłoskę, że dr Różański, a w innej wersji, że F. Biały chciał zatruć
w Rybniku wodę. Wybuch wojny, aresztowanie dr Białego i adwokata
Różańskiego, wcielenie wielu działaczy do wojska, stan wyjątkowy i
inne ograniczenia przytłumiły ruch polski. |
1 |
1925 |
1 sierpnia
ustanowiono w Chwałowicach parafię pod wezwaniem św. Teresy od
Dzieciątka Jezus. |
1 |
1995 |
Na terenie
parku miejskiego ,,Kozie Góry" została 1 sierpnia otwarta kawiarnia
parkowa ,,Hajda". |
1 |
1998 |
W niedzielę,
26 lipca w bazylice św. Antoniego rybniccy parafianie pożegnali
odchodzącego na emeryturę ks. prałata Alojzego Klona, który przez
ostatnie 23 lata był proboszczem w tym kościele. Nowym gospodarzem
bazyliki został ks. Franciszek Musioł. W rybnickiej bazylice pierwszą
mszę św. jako proboszcz odprawił w sobotę 1 sierpnia o godzinie 8.00.
|
2 |
1911 |
Dnia 2
sierpnia Związek Czeladników obchodził swój złoty jubileusz. Zarząd w
dniu jubileuszu składał się z następujących członków: ks. Kapelan
Hassa jako prezes, Solinsky - wiceprezes i kasjer - Gliwa, 1.
Sekretarz - Pielka, 2. sekretarz – Peikert. |
2 |
1958 |
Poinformowano, że od 1955 roku w powiecie rybnickim osiedliło się 25
rodzin, które powróciły z Anglii, Francji, Niemiec, Belgii i ZSRR. |
2 |
1995 |
W środę, 2
sierpnia o godz. 8.00 ponad 3 tysiące rybniczan zebrało się na
inauguracyjnej mszy św. w bazylice św. Antoniego, by uczestniczyć w
jubileuszowej 50 Rybnickiej Pielgrzymce do Częstochowy. Pielgrzymce
przewodził ks. Henryk Jośko. |
3 |
1944 |
3 sierpnia
podłożono materiał wybuchowy na linii kolejowej Gotartowice - Żory,
powodując wykolejenie pociągu towarowego (w czasie tej akcji dwaj
partyzanci, Holesz i Klejnot ponieśli śmierć). |
3 |
1969 |
W pierwszy
czwartek sierpnia o godz. 21.45 w Kamieniu wagon kolejowy wpadł na dom
dróżnika kolejowego i zatrzymał się... w pokoju, w którym spało dwoje
nieletnich dzieci. Szczęśliwym zbiegiem okoliczności dzieciom nic się
nie stało, choć na ich łóżka posypał się gruz z rozbitego budynku. W
stojącym na ślepym torze pociągu towarowym zawiodły hamulce i w pewnym
momencie 6 wagonów załadowanych żwirem ruszyło z miejsca. Z olbrzymią
szybkością wagony te uderzyły w stojący na końcu toru wagon z szynami,
rozbijając się doszczętnie, a ten z kolei w budynek dróżnika. |
3 |
1958 |
Ukończono
nawożenie piasku na plażę w kąpielisku ,,Ruda". Oddano do dyspozycji
plażowiczów 16 kajaków. W sezonie skorzystało z kąpieliska około 2
tysiące osób. |
4 |
1919 |
W początkach
sierpnia 5-tysięczna rzesza peowiaków w powiecie rybnickim dysponowała
zaledwie 980 karabinami, 2 karabinami maszynowymi, 850 granatami
ręcznymi. Gdy tylko zarysowała się szansa na powrót do Macierzy,
Ślązacy wykorzystali ją stając do powstania, powodowani nadzieją na
wyrwanie się z poniewierki i nędzy. Niejeden bojownik o sprawę polską
łudził się nadzieją, że ustanie gnębienie i germanizowanie miejscowej
ludności. |
4 |
1959 |
W pierwszą
sobotę sierpnia mieszkańców Niedobczyc dotknęła klęska powodzi. Woda
zniszczyła plony, zapasy żywności, zalała maszyny i mieszkania,
uszkodzony został też tor kolejowy itp. |
4 |
1992 |
4 sierpnia, w
Rybniku, kolarze uczestniczący w 49 Kolarskim Wyścigu Dookoła Polski,
finiszowali na mecie 6 etapu zlokalizowanej na ul. Budowlanych.
Pierwszy na mecie zameldował się Ukrainiec Witalij Werewko, za nim
przyjechali Krystian Zaidel i Bogdan Makuchowski. Następnego dnia, w
sobotę, na Placu Wolności odbył się start honorowy 7 etapu do Nysy. |
5 |
1943 |
5 sierpnia
zmarł w Krakowie dr Feliks Biały. Przybył on do Rybnika w roku 1904.
Był wybitnym działaczem narodowym. Działał w Uniwersytecie Ludowym,
banku ludowym, Towarzystwie Turystycznym ,,Beskid", był prezesem
rybnickiego Towarzystwa Gimnastycznego ,,Sokół" i współzałożycielem
Gazety Ludowej. Był więziony przez Niemców w czasie I wojny Światowej
w Nysie. Był również delegatem na sejm dzielnicowy w Poznaniu oraz
komisarzem powiatowym Polskiego Komisariatu Plebiscytowego w Rybniku.
W III Powstaniu Śl. był komendantem szpitala polowego w Rybniku, a od
1922 roku lekarzem powiatowym w Rybniku. |
5 |
1939 |
Ukończono
budowę rybnickiego stadionu sportowego. |
5 |
1998 |
Dzięki
doskonałemu występowi na Olimpiadzie szachowej (9:11) rybniczanka
Monika Bobrowska , w rankingu światowym szachistek awansowała na 13
miejsce. Natomiast na rozgrywanych w sierpniu w Rio de Janeiro
Mistrzostwach Świata w szachach do lat 20-tu zdobyła srebrny medal.
Wyniki te zostały zauważone i Monika znalazła się wśród 100
najwybitniejszych Polek 1998 roku. |
6 |
1941 |
W czwartkowe
popołudnie 6 sierpnia podczas burzy i ulewnego deszczu, jednak na
skutek wadliwej instalacji elektrycznej, spłonął w Radziejowie
drewniany kościół pw. Św. Anny. Z kościoła tego zachowały się dwa
zabytkowe dzwony z 1486 i 1496 roku, najstarsze, jakie zachowały się
na ziemi rybnicko-wodzisławskiej. |
6 |
1953 |
W dniu 6
sierpnia Plenum Komitetu Powiatowego PZPR w Rybniku podjęło uchwałę o
wydzieleniu Komitetu Miejskiego i przyznaniu mu praw organu władzy
powiatowej. W mieście było wówczas 68 POP z ponad 2300 członkami i
kandydatami. Na I sekretarza Komitetu Miejskiego powołano Pawła
Pokutę, dotychczasowego sekretarza Komitetu Powiatowego. Wydzielono
także grupę działaczy Komitetu Powiatowego, którzy weszli w skład
władz miejskich. Byli to dalsi trzej członkowie plenum Komitetu
Powiatowego: F. Bagińska, I. Kobylańska i H. Okoń. |
6 |
1983 |
6 sierpnia o
godz. 16.00 na torze żużlowym KS ROW, w obecności 20 tys. widzów,
rozegrano finał kontynentalny Indywidualnych Mistrzostw Świata.
Zwyciężył Zenon Plech z kompletem 15 punktów. |
9 |
1919 |
W czerwcu
Ludwik Piechoczek został komendantem powiatowym POW, a 9
sierpnia, chwałowicka komórka POW przekształciła się w kompanię pod
dowództwem Alojzego Lazara. |
10 |
1957 |
Rybnickie
„Nowiny” 10 sierpnia doniosły , że na terenie Rybnika wykryto ponad 50
ognisk stonki ziemniaczanej. |
12 |
1921 |
12/13
sierpnia – lato tego roku było bardzo gorące i panowała wielka susza.
Prawdopodobnie od iskry przejeżdżającego parowozu zapaliły się
niektóre rybnickie lasy. Największe zniszczenia powstały w
Orzepowicach i Grabowni. Ogień zagrażał już prawie całemu miastu i
wtedy w kościołach rozpoczęto gorące modły do św. Antoniego. Po
tygodniu pożar opanowano, w czym pomógł wyczekiwany od dawna deszcz.
Spaliło się około 320 hektarów lasu. |
12 |
1987 |
12 sierpnia
zmarł Bronisław Niebisz, oficer zawodowy w okresie międzywojennym,
uczestnik wojny obronnej i obrony Warszawy w 1939 roku wzięty do
niewoli przez Rosjan i więziony w Ostaszkowie skąd –jako
nielicznemu-udało się zbiec. |
13 |
1983 |
13 sierpnia
została zdjęta i zabezpieczona drewniana konstrukcja kopuły wieży
ratuszowej w celu konserwacji. |
14 |
1914 |
14 sierpnia
wybuchła I wojna światowa. Wybuch wojny przerwał na kilka lat
wystąpienia strajkowe górników. Wielkie zapotrzebowanie na węgiel
stymulowało szybki wzrost wydobycia. Tysiące ludzi zostało
zmobilizowanych do wojska niemieckiego. Zakłady pracy przestawiały
produkcję tak, by zaspokoić potrzeby frontu. W hucie ,,Silesia”
rozpoczęto więc wytwarzanie hełmów, bagnetów, menażek, kubków
wojskowych, łusek do pocisków artyleryjskich, zmniejszając produkcję
na zaopatrzenie ludności. |
14 |
1919 |
14 sierpnia w
Rybniku wybrano 5 – osobowy Komitet powstańczy z Maksymilianem Iksalem
na czele, przygotowujący wybuch I powstania śląskiego.
|
14 |
1971 |
W sobotę 14
sierpnia oddano w Rybniku dla ruchu pasażerskiego okazały dworzec
autobusowy PKS. |
14 |
1988 |
14 sierpnia,
w Dzień Energetyka nie mogło obejść się bez spotkań, akademii i
przemówień. |
14 |
1991 |
14 sierpnia w
grobie na rybnickim cmentarzu złożono ciało ppor. Konrada Słaninę,
obrońcy Rybnika z 1939 roku. |
15 |
1925 |
W styczniu
wygasł 264 artykuł Traktatu Wersalskiego, gwarantujący Polsce klauzulę
największego uprzywilejowania w stosunkach handlowych z Niemcami,
zobowiązujący zachodniego sąsiada Polski do odbioru określonego
kontyngentu tego produktu. Niemcy zakazały importu węgla z Polski.
Wywóz węgla do Niemiec spada do zaledwie 0,6%. W konsekwencji
nastąpiły dalsze redukcje załóg i ograniczenie czasu pracy. Kopalnia
,,Donnersmarck” w Chwałowicach całkowicie zaprzestała wydobycia. 15
sierpnia 1.277 robotników chwałowickiej kopalni zostało pozbawionych
pracy. Skutki bezrobocia były tym dotkliwsze, że zasiłki przysługiwały
bezrobotnym tylko przez 26 tygodni, potem musieli radzić sobie sami,
wspierani przez niezbyt hojną pomoc gmin i samorządów. Chadecja
powołała komitet z A. Prusem na czele, który zbierał datki w
pieniądzach i naturze dla najbardziej potrzebujących. Coraz gorsza
sytuacja gospodarcza, podważyła autorytet chadecji, która dominowała
na Śląsku i firmowała reakcyjne koalicje rządowe. Nie zniweczyło tego
demonstracyjne wycofanie przez nią poparcia dla gabinetu Grabskiego,
co w Rybniku uczyniono na zebraniu stronnictwa, w którym uczestniczył
Wojciech Korfanty. W PPS pojawiło się skrzydło radykalnolewicowe.
Rosły też wpływy niemieckie.
Konieczność
przystosowania się do rynku polskiego, skłoniła potentatów
górnośląskich do układów z ugrupowaniami gospodarczymi w byłym
Królestwie. W 1925 roku powstał Syndykat Polskich Hut Żelaznych, do
którego wstąpiła także ,,Silesia”. |
15 |
1958 |
15 sierpnia w
Rybniku pojawił się sklep na kółkach – pierwszy w Polsce, na którym z
daleka widniał napis ,,Jubiler”. Oprócz złota i srebra klienci
najchętniej jednak kupowali zegarki; małe, estetyczne i trwałe budziki
radzieckie po 350 złotych i sztuczną biżuterię. |
|
|
16-24 SIERPNIA 1919 ROKU –I POWSTANIE
ŚLĄSKIE |
16 |
1919 |
Na Śląsku
Cieszyńskim, w Piotrowicach, 16 sierpnia wydano rozkaz rozpoczęcia
pierwszego powstania śląskiego. Było ono sprzeciwem wobec niemieckiego
bezprawia, wobec zamordowania siedmiu górników w Mysłowicach, których
masakra przyśpieszyła wybuch I powstania śląskiego, ale przede
wszystkim było wołaniem do międzynarodowej opinii publicznej o nie
lekceważenie sprawy polskiej na Śląsku. Powstanie wybuchło w niezbyt
korzystnym momencie.
Podczas I
powstania śląskiego pierwszy raz Gotartowice stały się sławne, kiedy
to oddział Wincentego Motyki rozbroił niemiecką placówkę wojskową,
stacjonującą na terenie gotartowickiego dworu. |
16 |
1923 |
16 sierpnia
założono Towarzystwo Ciężkiej Atletyki /TCL/. Był to pierwszy klub
propagujący boks jako dyscyplinę sportową. |
16 |
1978 |
16 sierpnia
zakończył się rozgrywany w Rybniku III Międzynarodowy Turniej
Szachowy. Uczestniczyło w nim 186 zawodników, w tym 9 mistrzów
krajowych i zagranicznych. Turniej rozgrywany na stu szachownicach
odbywał się w MOSiR w Kamieniu, a zorganizował go Piotr Bobrowski. |
16 |
2000 |
16 sierpnia
na rynku pojawił się „Rybnicki Full”, piwo z rybnickiego browaru –
będącego we władaniu browarów „Strzelec”. Niestety rozlewane jest w
Kacicach pod Krakowem. |
17 |
1919 |
W dniu 17
sierpnia Niemcy urządzili awantury. W Rybniku zwołali wiec w ogrodzie
jednej z restauracji, który miał być zaczątkiem zbrojnego wystąpienia
przeciwko ludności polskiej. Na wiec przybyło jednak bardzo dużo
Polaków. Oni to opanowali sytuację i wypędzili Niemców z wiecu.
Natychmiast też wkroczyła SIPO, która zaszarżowała na zgromadzonych
Polaków. Byli zabici i ranni. Pobity został także dr Marian Różański.
Wzburzyło to ludność polską, a członkowie POW domagali się
natychmiastowej akcji zbrojnej przeciwko bojówkarzom niemieckim i
samowoli policji. |
17 |
1920 |
Traktat
wersalski narzucił Śląskowi plebiscyt. W styczniu władza przeszła w
ręce Komisji Międzysojuszniczej. Powiat rybnicki obsadził batalion
francuskich strzelców alpejskich, wzmocniony przez włoskie oddziały,
przychylne Niemcom. Rozpoczęła się walka o duszę ludu śląskiego, o
jego przyszłość i wolność. Powstawały komitety i podkomitety
plebiscytowe. Rybnik podzielony był na okręgi z setnikami na czele, ci
mieli do pomocy dziesiętników, zwanych mężami zaufania. Mimo
koalicyjnych oddziałów terror niemieckich bojówek nie ustawał. W lipcu
i sierpniu, kiedy armia polska odnosiła klęski w wojnie
polsko-sowieckiej, Niemcy wykorzystali to do swej propagandy. Wzmogła
się aktywność niemieckich bojówek, mnożyły pobicia, prowokacje,
profanacje sztandarów i antypolskie wiece. W Rybniku 17 sierpnia
doszło do masowego pobicia Polaków przez niemiecką policję. Wzburzyło
to ludność do tego stopnia, że jeszcze tej samej nocy grupa dowódców
POW na powiat rybnicki, zdecydowała o wszczęciu zbrojnych działań
przeciwko Niemcom. Następnego dnia, 18 sierpnia 1920 roku, naczelne
dowództwo POWGŚl. Wydało rozkaz o rozpoczęciu drugiego powstania
śląskiego. |
18 |
1920 |
18 sierpnia
1920 roku, naczelne dowództwo POWGŚl. Wydało rozkaz o rozpoczęciu
drugiego powstania śląskiego. |
18 |
1922 |
18 sierpnia
przeniesiono 3 pułk strzelców podhalańskich z jego dowódcą
pułkownikiem Wagnerem znów do stałego ich garnizonu do Bielska,
zastępując ich nowymi wojskami. |
18 |
1942 |
18 sierpnia w
katowickim więzieniu został zgilotynowany Józef Pukowiec – nauczyciel
i harcerz, aktywny członek polskiego ruchu przeciwko okupantowi,
więzień Oświęcimia. |
18 |
1959 |
18 sierpnia o
godz. 11.30 w Gotartowicach odsłonięto pomnik w 17 rocznicę śmierci
braci Franciszka i Pawła Buchalików i Pawła Holka – powieszonych
publicznie. |
18 |
1970 |
18 sierpnia
„kochana stara buda”, jak mawiano o Domu Kultury Rybnickiej Fabryki
Maszyn, runęła pod koniec przeprowadzanego remontu kapitalnego. Od
tego czasu placówkę przygarnął Teatr Ziemi Rybnickiej. |
19 |
1919 |
W okolicach
Rybnika walki rozpoczęły się 18 sierpnia. Kiedy zaś wybuchło powstanie
śląskie, polscy działacze zlecali referentowi Weberowi sprawy
organizowania żywności i noclegów dla powstańczych batalionów.
Kompania chwałowicka pod dowództwem górnika A. Lazara i kompania
boguszowicka uderzyły na oddział Grenzschutzu kwaterujący we dworze w
Gotartowicach. Zaskoczony nieprzyjaciel musiał oddać broń. Następnie
kompanie zostały zaatakowane przez przeważające siły niemieckie w
pobliżu Boguszowic, gdzie zostały częściowo rozbite, ponosząc straty.
Większość powstańców chwałowickich znalazła schronienie w obozach
uchodźców na Śląsku Cieszyńskim.
Były też
walki przy moście kolejowym w Zebrzydowicach. Kiedy jednak Niemcy
przeprowadzili zmasowany atak, powstańcy wycofali się do Polski.
Peowiacy z Niedobczyc zaatakowali posterunek Grenzschutzu na kolonii
„Beata”, po czym udali się, pod dowództwem Alojzego Ośliźloka, w rejon
Wodzisławia, gdzie jednak nie doszło do ataku. 10 powstańców tej grupy
usiłowało dostać się na Śląsk Cieszyński, ale w Moszczenicy zatrzymał
ich oddział Grenzschutzu. Osadzeni zostali w twierdzy raciborskiej. Po
początkowych sukcesach, odnoszonych w walkach w rejonie Godowa,
Rybnika, Pszowa i Rydułtów, zakończyły się one niepowodzeniem wskutek
przewagi Grenzschutzu, rozbite oddziały powstańcze musiały uciekać
poza granice Prus. |
19 |
1920 |
W nocy z
19/20 sierpnia wybuchło drugie powstanie śląskie. Powstańcy obsadzili
w ciągu jednego dnia cały niemal powiat. Szczególnie wyróżniła się
rybnicka kompania pod wodzą Pawła Cicheckiego w walkach o Paruszowiec,
Golejów i Rudy. Cel powstania został: niemiecką policję zastąpiła
policja plebiscytowa /”Apo”/, złożona w połowie z Polaków, a w połowie
z Niemców. |
19 |
1920 |
Czwartek, 19
sierpnia: „W pomyślny sposób układały się [...] wydarzenia na obszarze
powiatu rybnickiego i we wschodnich rejonach powiatu raciborskiego.
Ruch powstańczy rozwijał się tam zgodnie z dyspozycjami kpt. Palucha,
który działał w imieniu Korfantego. W roli emisariusza komisarza
plebiscytowego na obszarze obszaru powiatu rybnickiego wystąpił kpt.
Jan Wyglenda. Nawiązał on kontakt z miejscowymi przywódcami POW,
m.in.: Ludwikiem Piechoczkiem, dr Marianem Różańskim, dr Alojzym
Pawelcem oraz Józefem Witczakiem i omówił plan powstańczych działań
bojowych. Przystąpiono do nich z nader dogodnej sytuacji,
uwarunkowanej aktywną postawą ludności polskiej, wzburzonej ekscesami
niemieckimi, zapoczątkowanymi w Rybniku ekscesami podczas wiecu 17
sierpnia. Wyglenda oraz wymienieni członkowie POW porozumieli się z
rejonowymi komendantami organizacji i przystąpili do szeroko
zakrojonej akcji powstańczej. Do jej rozwoju mimowolnie przyczynił się
wrogo wobec ludności polskiej usposobiony włoski kontroler powiatowy
płk Pezenti. Domagał się on zaniechania jakichkolwiek wystąpień
zbrojnych i użyczył Piechoczkowi własnego auta, aby nawoływał on do
zachowania spokoju. Piechoczek, eskortowany przez czterech żołnierzy
alianckich, wykorzystał to jako okazję do podsycania nastrojów i
przekazywania odpowiednich poleceń bojowych...”. |
19 |
1943 |
19 sierpnia
gestapo w Rybniku wystosowało pismo, dotyczące polskiej inteligencji:
,,[... wszystkich zamieszkałych i przebywających przedstawicieli
polskiej inteligencji, ująć w zestawienie i natychmiast przesłać do
Policyjnego Biura Meldunkowego...]”. |
20 |
1919 |
Pierwszy raz
Gotartowice stały się sławne podczas I powstania śląskiego, kiedy to w
sierpniu 1919 roku oddział Wincentego Motyki rozbroił niemiecką
placówkę wojskową, stacjonującą na terenie gotartowickiego dworu. |
20 |
1978 |
Rozpoczął
działalność klub młodzieżowy ,,Hades”. Był to trzeci po ,,Skorpionie”
i ,,Ćwieku”, klub w centrum miasta. |
21 |
1978 |
W dniu 21
sierpnia otwarto nową szkołę podstawową w Rybniku-Gotartowicach. SP nr
20 otrzymała imię braci Franciszka i Pawła Buchalików. |
22 |
1920 |
Niedziela, 22
sierpnia: „Kpt. Paluch, który działał w imieniu Korfantego wydał
polecenie wszczęcia akcji powstańczej na obszarze powiatu rybnickiego.
Nakazał on opanować Zawadę, Jedłownik, Wilchwy i Jastrzębie w pasie
pogranicznym, a także rozbroić niemiecką policję bezpieczeństwa w
wymienionych miejscowościach. Po wykonaniu tego zadania, powstańcy
zostali zobowiązani do powołania straży obywatelskich, a następnie do
zajęcia całego powiatu, z wyjątkiem Rybnika, obsadzonego przez wojska
włoskie. W północnych rejonach powiatu kpt. Paluch polecił utworzyć
umocnione punkty w celu powstrzymania wypadów policji bezpieczeństwa z
powiatów gliwickiego i toszeckiego ...”. |
23 |
1920 |
Poniedziałek,
23 sierpnia: „Oddziały powstańcze złamały opór policji bezpieczeństwa
w powiecie rybnickim. Szczególnie zaciętą walkę stoczono pod
Dębieńskiem Starym. Od zupełnego pogromu uratował Niemców dowódca
oddziałów włoskich, płk Francesco Salvioni, który przybył z Koźla.
Nawiązał on kontakt z dowódcami sił powstańczych i przeprowadził z
nimi dramatyczną rozmowę, w wyniku, której zostały uzgodnione warunki
przerwania akcji powstańczej. Przed zawieszeniem działań bojowych,
doszło do zaciętej walki w leśniczówce koło Przegędzy, gdzie broniła
się bojówka niemiecka Gaiera. Twardy opór stawiała również bojówka w
Paruszowcu”. |
23 |
1920 |
23 sierpnia
przyjechał do Rybnika głównodowodzący wojskami włoskimi na terenie
plebiscytowym, pułkownik Salvioni, który zwołał konferencję z udziałem
przedstawicieli powstańców i strony alianckiej. Zawiadomiono Polaków o
likwidacji Sicherheitspolizei i ustanowieniu w powiecie kontrolera
technicznego przy powiatowym dowództwie sojuszniczym. Został nim dr
Feliks Biały. Na żądanie ludności polskiej 5 października w Rybniku
odwołano kontrolera powiatowego Pesenti’ego, z którego ludność polska
była niezadowolona i którego proniemieckie sympatie były aż nadto
widoczne. Nowym kontrolerem został major margrabia Asinari di Bernezzo.
Zachował ścisłą neutralność. Jego pomocnikiem był lubiany w polskich i
w niemieckich kołach, z powodu swej uprzejmości i sprawiedliwości
włoski podpułkownik dr Radogna. |
24 |
1919 |
Po kilku
dniach walk powstania śląskiego, 24 sierpnia, przywódca powstania
komendant Alfons Zgrzebniok wydał rozkaz zakończenia walki. Wielu
peowiaków, którzy dostali się w ręce niemieckie, zostało
rozstrzelanych. Terror wobec Polaków jeszcze się nasilił. Z
militarnego punktu widzenia powstanie było klęską, ale dzięki niemu na
świecie znów zaczęto mówić o słusznym prawie Polski do Śląska. |
24 |
1993 |
We wtorek 24
sierpnia w samo południe uroczyście otwarto odrestaurowany rybnicki
Ratusz. 25 sierpnia o godz. 10.00 w wyremontowanym Ratuszu udzielono
pierwszego ślubu. |
24 |
1999 |
Na
rozgrywanych w Austrii Mistrzostwach Świata akrobacji szybowcowej, dwa
złote medale zdobył Jerzy Makula. Pozostali piloci Aeroklubu ROW: Adam
Michałowski zdobył brąz w programie dowolnym, w programie ,,nieznanym”
zwyciężyła Małgorzata Margańska, zaś Krzysztof Brząkalik zdobył złoty
i brązowy medal. |
25 |
1920 |
II powstanie
śląskie zakończyło się 25 sierpnia. Międzysojusznicza Komisja
rozbroiła obie strony konfliktu, ale przede wszystkim zlikwidowała
znienawidzoną niemiecką policję (SIPO), wprowadzając na to miejsce 24
sierpnia mieszaną polsko-niemiecką policję plebiscytową
Abstimmungspolizei (APO). Wyniki II powstania śląskiego stworzyły
bardziej sprzyjające warunki do prowadzenia przez stronę polską
kampanii plebiscytowej. Zaktywizowały się towarzystwa śpiewacze i
kulturalno-oświatowe, wzmogły działalność związki zawodowe i
organizacje polityczne. |
25 |
1939 |
25 sierpnia
miały miejsce napady z bronią w ręku. O godzinie 5.00 banda złożona z
około 100 ludzi napadła na polski posterunek graniczny w Chwałęcicach.
W tym dniu bojówka niemiecka w sile 30 dywersantów, uzbrojonych w 6
lekkich karabinów
maszynowych, zaatakowała budynek straży granicznej w Zwonowicach, oraz
budynek straży granicznej w Suminie. Bandy przekraczały granicę
państwową i po przeprowadzonych atakach uchodziły na teren niemiecki. |
25 |
1984 |
Na
zakończenie wakacji, w sobotę 25 sierpnia, Społeczny Komitet
Współpracy Związków Zawodowych miasta Rybnika zorganizował w mieście
wielki festyn dziecięco-młodzieżowy pt. ,,I Rybnickie Juvenalia
Dziecięce”. |
26 |
1992 |
Od maja do
września nie spadła ani jedna kropla deszczu. Upały w tym czasie
prawie codziennie osiągały 36 stopni w cieniu. Dokładnie 26 sierpnia o
godzinie 14.05 przez Kuźnię Raciborską przejeżdżał pociąg z Raciborza
do Katowic. Najprawdopodobniej z powodu niedopałka papierosa,
wyrzuconego przez bezmyślnego pasażera, już kilka minut później płonął
tam las, a w godzinach wieczornych już 700 ha. W niedzielę 30 sierpnia
duszący dym pożaru dochodził już do Rybnika. Z powodu tej tragedii
odwołano nawet planowany na ten dzień koncert zespołów
folklorystycznych z Meksyku i Francji. Pierwszy deszcz spadł we wtorek
1 września o godzinie 10.00. Tego też dnia pożar opanowano, ale
spłonęło 10 tysięcy hektarów lasu, a pożar gasiło 7000 osób. Dwóch
strażaków zginęło, obwód pożaru liczył około 100 km. |
27 |
1907 |
21 stycznia
nadeszło z policji zezwolenie na używanie kościoła św. Antoniego, a
jego poświęcenie nastąpiło dopiero 29 sierpnia. Był to dla Rybnika
wielki dzień. Uroczystości rozpoczęły się w kościele Matki Boskiej
Bolesnej, który odtąd nazywać się będzie ,,starym kościołem”, a
następnie wszyscy procesjonalnie przystrojonymi ulicami przeszli do
kościoła św. Antoniego – nazywanego odtąd ,,nowym kościołem”. W
tydzień później starą kaplicę św. Antoniego rozebrano, a figurę
wniesiono do ,,nowego kościoła”. Wybudowany wielkim wysiłkiem kościół
św. Antoniego dzięki swym 95 metrowym wieżom do dnia dzisiejszego
pozostał największą świątynią na Górnym Śląsku i nazywany jest
,,Katedrą Ziemi Rybnickiej”. |
27 |
1941 |
27 sierpnia
został założony obóz dla wysiedlonych Polaków. Mieścił się w barakach
przy wieży ciśnień. Przebywały w nim rodziny polskie wysiedlone
głównie z Zagłebia Dąbrowskiego oraz dzieci, których rodzice zostali
aresztowani. Wywożono je następnie do obozu w Potulicach. |
27 |
1957 |
27 sierpnia
przez Rybnik przejechało ponad 100 uczestników VII etapu XIV
kolarskiego wyścigu Tour de Pologne. |
28 |
1922 |
Rybnicki
rynek był miejscem spotkań mieszkańców ze znaczącymi osobistościami
państwowymi. 28 sierpnia tegoż roku Rybnik odwiedził marszałek Polski
Józef Piłsudski, odbierając na Rynku defiladę wojskową i dokonując
dekoracji odznaczeniami państwowymi uczestników powstań śląskich. |
28 |
1997 |
Po raz
pierwszy kopia obrazu Jasnogórskiego przybyła do Rybnika, (w 1967 r.
wędrowały jedynie puste ramy). W czwartkowe popołudnie, 28 sierpnia na
płytę Rynku odświętnie przystrojoną symbolami maryjnymi i kwiatami,
samochodem –kaplicą przybył Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej.
Następnie od strażaków obraz przejęli parafianie ze ,,starego
kościoła”. W ciągu kolejnych dni obraz gościł w bazylice św. Antoniego
i wszystkich pozostałych rybnickich parafiach. |
29 |
1925 |
We wtorek 29
sierpnia na rybnickim Rynku odbyła się 10-tysięczna manifestacja
narodowa. Odśpiewano wtedy ,,Nie rzucim ziemi” zaś Maksymilian Basista
przemówił: ,,Polska jest jak wiekowy dąb, który silnie wrósł
korzeniami w ziemię i nikt go nie wyrwie. Dlatego nie musimy bać się
jakiegoś tam Hitlera /.../”. |
29 |
1925 |
W sierpniu w
województwie śląskim panowała szczególnie napięta atmosfera.
Prowokacje niemieckie przybrały nie notowane dotąd rozmiary. Znacznie
uaktywniła się V Kolumna hitlerowska. Dochodziło do głośnych
incydentów granicznych. Sprawcami ich byli przeważnie członkowie
Freikorps-Ebbinghaus. |
29 |
1986 |
29 sierpnia z
okien rybnickiego Technikum Górniczego niczym latające talerze
„fruwały” krzesła, rozlatując się do reszty przy zderzeniu z betonową
nawierzchnią szkolnego podwórza. |
30 |
1925 |
30 sierpnia
rybniczanie obchodzili jubileusz 300-lecia istnienia Cechu
Rzeźniczego. |
30 |
1967 |
30 sierpnia w
Rybniku oddane zostały do użytku dwa wspaniałe obiekty szkolne: Szkoła
Rzemiosł Budowlanych przy ul. Świerklańskiej jako nowa Szkoła Zawodowa
dla Pracujących nr 2, która dała początek przyszłemu Zespołowi Szkół
Budowlanych oraz Przyzakładowa Szkoła Zawodowa Rybnickiej Fabryki
Maszyn. |
30 |
1980 |
W zakładach
pracy i górnictwie działacze partyjni, pracujący w Komitecie
Zakładowym, Egzekutywie i władzach organizacji oddziałowych oraz
różnego rodzaju komisjach mieli monopol na życie kraju i działalność
zakładów, nie tylko organizowali życie polityczne, ale także mieli
decydujący wpływ na każdą inną sferę. Latem wystąpił z całą
jaskrawością niedobór artykułów pierwszej potrzeby, także na terenie
Śląska. Wzrastały nastroje niezadowolenia również wśród mieszkańców
Rybnika. Pod koniec sierpnia załogi górnicze ROW zaczęły solidaryzować
się z ruchem strajkowym Świdnika, Lubelszczyzny i Polski Północnej.
Górnicy mieli także swoje własne, specyficzne problemy do rozwiązania,
związane zarówno z warunkami socjalnymi (niskie stosunkowo zarobki),
jak i warunkami pracy (4-brygadowy system pracy). W ostatnich dniach
sierpnia podjęły strajk rybnickie kopalnie i inne zakłady pracy. Na
przykład w kopalni ,,Rymer” strajk rozpoczęła trzecia zmiana 30
sierpnia. |
31 |
1917 |
31 sierpnia
do nieruchomości odkupionej przez miasto od mistrza malarskiego
Dinorta przy ulicy Dworcowej, przeniesiono ochronkę dla dzieci ze
starej szkoły przy placu kościelnym. |
31 |
1944 |
Według stanu
z dnia 31 sierpnia w Rybniku i okolicy istniały następujące obozy
pracy: Baumeister Ernst (75 pracowników obozowych), F. Gutzer (45),
Reichsbahn Gottartowitz (121), Rybniker Maschinenfabrik (111), Wiktor
Kopietz Rybnik (33), Silesiahutte Rybnik II (281), Reichsbahn Rybnik
(56). Na ogólną liczbę 722 więźniów było w nich: 148 Polaków, 501
Rosjan, 12 Czechów, 18 Francuzów i 43 Ukraińców. |
31 |
1984 |
Ministerstwo
Górnictwa i Energetyki Zarządzeniem nr 11 z dnia 31 sierpnia 1984 roku
powołało do życia Rybnicko –Jastrzębskie Gwarectwo Węglowe (w miejsce
rozwiązanego Zrzeszenia Kopalń Węgla Kamiennego w Jastrzębiu Zdroju),
jako wielozakładowe przedsiębiorstwo użyteczności publicznej.
Gwarectwo to zostało zarejestrowane w Sądzie 8 października 1984 roku.
W składzie Gwarectwa znalazły się rybnickie kopalnie. Nadzór nad
Gwarectwem sprawował minister górnictwa i energetyki. |
31 |
1989 |
Sierpień był
ostatnim miesiącem zakupów na kartki. |
Inne wydarzenia sierpnia |
|
1919 |
W sierpniu, w
gliwickiej drukarni Michała Kwiatkowskiego wyszedł pierwszy numer
"Sztandaru Polskiego i Gazety Rybnickiej". Jej redakcja i ekspedycja
znajdowała się w rybnickim mieszkaniu Maksymiliana Basisty. |
|
1940 |
W sierpniu
organizacja Siła Zbrojna Polski została zdekonspirowana i w Rybniku
aresztowano 65 osób. |
|
1957 |
Sierpień 1957
roku. Na terenie powiatu zorganizowano 51 Kółek Rolniczych. |
|
1998 |
W sierpniu na
cmentarzu odsłonięto ,,na murze pamięci" tablicę poświęconą
rybniczanom zamęczonym w obozach i łagrach. |
powrót do góry
home
Wrzesień
data |
rok |
wydarzenie |
1 |
1922 |
W Rybniku
powstało wiele nowych szkół średnich. Dumą i chlubą miasta było
polskie Państwowe Gimnazjum przy ulicy Kościuszki, (dzisiejsze I LO)
utworzone 1 września 1922 w miejsce szkoły
niemieckiej. W ciągu paru lat osiągnęło ono pod dyrekcją ks. dr
Stefana Siwca wysoki poziom, dzięki pracy znakomitego grona
pedagogicznego. Jednym z pierwszych nauczycieli gimnazjum był dr
Rudolf Ranoszek, filolog klasyczny, później profesor Uniwersytetu
Warszawskiego, który wsławił się swymi badaniami nad dziejami
starożytnego Wschodu. Młodszą generację pedagogów reprezentował
Kazimierz Popiołek, znany badacz i popularyzator historii Śląska,
współorganizator i pierwszy rektor Uniwersytetu Śląskiego. Zespół
nauczycielski, w zetknięciu z nie znanym sobie przeważnie
środowiskiem, wykazywał ducha inwencji i zamiłowanie do eksperymentów.
Niektórzy przynieśli z sobą zaczyn nowych idei. Nie było to łatwe.
Na
miejscu zamkniętej wyższej żeńskiej szkoły prowadzonej przez pannę
Laskowitz, za przyczyną magistratu, siostry Urszulanki z Krakowa
otwarły liceum w budynku dawniejszej komendy obwodowej. Budynek
odpowiednio przebudowano. Oprócz niezabudowanych gruntów miejskich,
przywłaszczono na rzecz klasztornego zakładu także szkołę ewangelicką.
We wrześniu 1923 zapisały się 302 uczennice.
Były to zapisy do klasy I, II, III szkoły powszechnej oraz do I i II
klasy gimnazjalnej. W statucie organizacyjnym szkoły podkreślano, że
,,szkoła dąży we wszystkich poczynaniach do wychowania dzieci w duchu
religijnym, moralnym i patriotycznym". |
1 |
1924 |
Począwszy od
dnia 1 września 1924 farbiarnię przy ulicy Jankowskiej prowadzi Józef
Frohlich z Żor. |
1 |
1936 |
Rybnikowi
przybyła piąta szkoła podstawowa, a ogólna liczba uczniów wynosiła już
3500. Klasy szkolne były przepełnione - na jedną przypadało po 50 do
60 dzieci. |
1 |
1939 |
Do dnia 1
września, granica pomiędzy Polską a Niemcami przebiegała na tym
terenie: skrajem lasu na wschodzie, dalej przez dolinę rzeki Rudy i
obniżenie terenu pomiędzy Chwałęcicami a Stodołami w kierunku Zwonowic,
ich północnej części, w kierunku Suminy, Górek i dalej do Brzezia
Dębicz, a następnie wzdłuż rzeki Odry do miejscowości Olza.
(( We wtorek
29 sierpnia 1939 na rybnickim Rynku odbyła
się 10-tysięczna manifestacja narodowa. Odśpiewano wtedy ,,Nie rzucim
ziemi" zaś Maksymilian Basista przemówił: ,,Polska jest jak wiekowy
dąb, który silnie wrósł korzeniami w ziemię i nikt go nie wyrwie.
Dlatego nie musimy bać się jakiegoś tam Hitlera /.../". ))
Budynek przy
drodze Rybnik - Rudy to dawna placówka niemieckiej służby granicznej,
gdzie miała miejsce w nocy z 31 sierpnia na 1 września 1939 r.
prowokacja, jedna z trzech (leśniczówka w
Byczynie, radiostacja w Gliwicach i właśnie placówka graniczna w
Stodołach, dawniej Hohlinden), które miały usprawiedliwić niemiecki
najazd na Polskę. Określona przez Niemców akcja pod kryptonimem ,,Tanenberg"
była upozorowaniem rzekomego polskiego ataku. Atak na niemiecką
placówkę graniczną w Stodołach, przeprowadził oddział niemieckiej SS,
którym dowodził oberfürer SS Hans Trummler. Przebrani w mundury
żołnierzy polskich SS-mani, którym w czasie ataku kazano głośno
wychwalać Becka i przeklinać Hitlera, śpiewać hymn polski i
wykrzykiwać polskie słowa, zdemolowali pomieszczenia placówki
granicznej. Operacja ,,Eule II" nie przewidywała zabitych. Podrzucone
przez SS ciała zamordowanych więźniów, ubranych w mundury wojska
polskiego, miały świadczyć, że napad był dziełem Polaków. Propaganda
hitlerowska ogłosiła następnie, że Niemcy w obronie własnej musieli
użyć siły.
W piątek, 1
września rozpoczęła się II wojna światowa. Około godziny 4.45 z
kierunku z Chwałęcic słychać było głośne wybuchy artyleryjskie.
Jednocześnie na dosyć niskim pułapie nadciągnęły samoloty
nieprzyjaciela. Około godziny 5.00, oddziały Wehrmachtu pod dowództwem
gen. Wilhelma Lista, których głównym trzonem była V Dywizja Pancerna
pod dowództwem gen. Vietinghoff-Scheela, wkroczyła na ziemię rybnicką.
Około piątej nad ranem, niemiecki samolot zrzucił na Rybnik kilka
bomb. Około godziny 6.00 zostaje położony silny ogień nieprzyjaciela
na dzielnicę Maroko i cmentarz. O godzinie 8.30 pierwsze czołgi
niemieckiej dywizji pancernej wjechały do Rybnika. Czołgi nacierały na
miasto z kilku stron, niektóre z nich udało się zniszczyć salwami
działek przeciwlotniczych. Doszło do starcia na polskiej nie
dokończonej linii obronnej. Po godzinnej obronie polskie lewe skrzydło
musiało się wycofać. W tej sytuacji główne uderzenie poszło na prawe
skrzydło kpt. Jana Kotucza, który dowodził ze wzgórza za szpitalem, w
rejonie nowego cmentarza. Kapitan Kotucz dowodził obroną mimo
przerwanej łączności z dowództwem, mieszczącym się w wieży kościoła
OO. Misjonarzy przy ulicy Kościuszki. Po kilkugodzinnych zaciętych
walkach rozbita została cała kompania Obrony Narodowej kpt. Jana
Kwaśniewskiego, a część kompanii Kotucza wzięto do niewoli. Również
oddział ppor. Ignacego Glenca, który unieruchomił kilka czołgów
nieprzyjacielskich, około godz. 11.00 dostał się do niewoli. W tym
samym mniej więcej czasie spotkali się na cmentarnym wzgórzu kpt.
Kotucz i por. Kazimierz Ogrodowski dla dokonania oceny sytuacji.
Utrzymanie desperacko bronionego Rybnika było niemożliwe. W tej
sytuacji zdecydowano się na wycofanie resztek oddziałów doliną rzeki
Rudy w stronę Żor. Koło południa cały Rybnik był już zajęty. Wisiały
flagi ze swastyką hitlerowską. Po 18 latach znów wróciło na Śląsk
niemieckie panowanie, tym razem najokrutniejsze, faszystowskie.
W
chwałowickiej kopalni około godziny 7.40 wybuchły trzy niemieckie
granaty. Jeden trafił w komin kotłowni, drugi w szyb II, a trzeci w
rampę łączącą szyb I z II. Dwa granaty ręczne wybuchły w przeładowni
węgla - był to sabotaż.
1 września
1939 r. został wysadzony wiadukt nad rzeką
Nacyną.
Już l
września aresztowano około 300 osób, osadzając je następnie w
więzieniu w Rybniku, oraz w obozie w Nieborowicach.
|
1 |
1948 |
Przestała
istnieć dotychczasowa Publiczna Szkoła Powszechna nr 5. Na jej miejscu
utworzono zgodnie z reformą szkolną następną - Szkołę Ogólnokształcącą
Stopnia Podstawowego i Licealnego nr 2 (obecnie Liceum
Ogólnokształcące im. Frycza Modrzewskiego). |
1 |
1949 |
W dziesiątą
rocznicę napadu Niemiec hitlerowskich na Polskę pierwszą wielką akcję
przeprowadził powstały w sierpniu - Komitet Obrońców Pokoju. Wówczas
to we wszystkich zakładach pracy w Rybniku odbyły się masówki pod
hasłami walki o pokój. Robotnicy składali podpisy pod tekstem
rezolucji, domagającej się utrwalenia pokoju i zdecydowanego
zaprzestania podżegania do wojny. W rezolucji krytykowano politykę
imperialistów amerykańskich i ich sprzymierzeńców. Serię wieców
protestacyjnych zorganizowano w samym mieście jeszcze kilkakrotnie we
wrześniu i październiku w związku z utworzeniem przez zachodnie
mocarstwa kapitalistyczne Republiki Federalnej Niemiec. Fakt ten
uznawano za początek odbudowy militaryzmu niemieckiego, szczególnie
niebezpiecznego dla naszego kraju. Protestowano przeciw amerykańskiej
polityce w Europie, żądano zaprzestania zbrojeń i zagwarantowania
całkowitego pokoju. |
1 |
1960 |
W 21 rocznicę
agresji niemieckiej - Rybnik był widownią potężnej manifestacji
mieszkańców Śląska, którzy w liczbie ponad 40.000 przybyli na ul.Suchą.
Po przemówieniach płk Jerzego Ziętka i Edwarda Gierka uroczyście
otwarto pierwszą w województwie Pomnik-Szkołę Tysiąclecia. |
1 |
1963 |
Ziściły się
marzenia amatorów podniebnych szlaków. Rybnik stał się posiadaczem
własnego szybowiska wraz z dużym hangarem, mieszczącym co najmniej 10
szybowców i samolot motorowy. Lotnisko w Gotartowicach zostało
urządzone w niecały rok. |
1 |
1970 |
O godz. 5.15
śródmieściem Rybnika wstrząsnęła silna eksplozja. Nastąpił wybuch gazu
świetlnego w laboratorium miejscowego browaru. Wybuch uszkodził część
browaru, a w kilku sąsiednich budynkach wypadły szyby. W czasie
wybuchu śmierć poniósł 43-letni piwowar -Jerzy Grenda. |
1 |
1970 |
Wraz z nowym
rokiem szkolnym 1970/71 ziemia rybnicka
wzbogaciła się o nową szkołę podstawową. Był to już 33 obiekt szkolny,
wybudowany w powiecie i mieście po wojnie. Szkołę nazwano im. Mikołaja
Kopernika. |
1 |
1974 |
Z początkiem
roku szkolnego 1974/75 Szkoła Muzyczna pozyskała nową estradę -holl
miejskiego rybnickiego Muzeum. |
1 |
1985 |
Nowy rok
szkolny 1985/86 uczniowie Liceum Medycznego rozpoczęli w nowo
wybudowanym budynku przy ul. Orzepowickiej nieopodal budującego się
szpitala |
1 |
1985 |
Rozpoczął w
Rybniku działalność Młodzieżowy Dom Kultury. Powstał on z połączenia
Ognisk Pracy Pozaszkolnej nr 1 i 2 w Boguszowicach. Swoją działalność
prowadził w 51 kołach zainteresowań zlokalizowanych w centrum miasta,
w osiedlu „Nowiny" oraz w Boguszowicach. |
1 |
1986 |
W nowym,
przestronnym obiekcie Szkoły Podstawowej nr 22 na osiedlu im.
Korfantego w Niedobczycach odbyła się 1 września 1986 r. wojewódzka
inauguracja roku szkolnego, oficjalnie też szkołę oddano dzieciom do
nauki. |
1 |
1989 |
Od 1 września
w związku z zachodzącymi zmianami społeczno-politycznymi zmieniono
nazwy ulic w Rybniku. I tak np. ul. W. Piecka na ul. J. Piłsudskiego;
ul. B. Bieruta na ul. J. Tuwima; ul. J. Tuwima na ul. św. Jana; ul.
Wandy (do Placu Budowlanych) na ul. Kardynała B. Kominka |
1 |
1990 |
Oddano do
użytku Ośrodek Dziennego Pobytu dla Dzieci Niepełnosprawnych Rybnika i
okolic, którego budowę rozpoczęto 15 czerwca 1988 roku z inicjatywy
księdza Henryka Jośko. |
1 |
1991 |
Kopalnia ,,Chwałowice"
przekazała miastu prowadzony przez siebie Ośrodek Rekreacyjny
,,Rybnik". Formalne przejęcie nastąpiło decyzją na sesji Rady Miasta
|
1 |
1992 |
Do września od
maja w 1992 r. nie spadła ani jedna kropla deszczu. Upały w tym czasie
prawie codziennie osiągały 36 stopni w cieniu. Dokładnie 26 sierpnia o
godzinie 14.05 przez Kuźnię Raciborską przejeżdżał pociąg z Raciborza
do Katowic. Najprawdopodobniej z powodu niedopałka papierosa,
wyrzuconego przez bezmyślnego pasażera, już kilka minut później płonął
tam las, a w godzinach wieczornych już 700 ha. W niedzielę 30 sierpnia
duszący dym pożaru dochodził już do Rybnika. Z powodu tej tragedii
odwołano nawet planowany na ten dzień koncert zespołów
folklorystycznych z Meksyku i Francji. Pierwszy deszcz spadł we wtorek
1 września o godzinie 10.00. Tego też dnia pożar opanowano, ale
spłonęło 10 tysięcy hektarów lasu, a pożar gasiło 7000 osób. Dwóch
strażaków zginęło, obwód pożaru liczył około 100 km. |
1 |
1997 |
Ponad 700
uczniów rok szkolny powitało 1 września w nowej Szkole Podstawowej nr
36 w Boguszowicach |
2 |
1903 |
Prace przy
budowie kopalni „Donnersmarck” w Chwałowicach rozpoczęły się 2
września 1903 r. pod okiem inspektora
górniczego, późniejszego dyrektora - Bresslera. Ukończono wiercenia
badawcze prowadzone od 1900r., wykonując 9 otworów do głębokości około
370 metrów. Wyjątkiem były otwory: „Chwałowice I”, którego głębokość
osiągnęła 375 m. i otwór „Chwałowice II”, który wiercono do głębokości
1.250 m. W otworze „Chwałowice II” rozpoczęto głębienie szybu o
średnicy 5 m. Po paru metrach natrafiono na kurzawkę, która zahamowała
tempo robót. |
2 |
1907 |
2 września
1907 roku, a cztery lata po wbiciu
pierwszych łopat rozpoczynających budowę szybu I, nastąpiło uroczyste
otwarcie kopalni. Sam właściciel, książę Gwidon, na cześć którego
kopalnia otrzymała nazwę ,,Donnersmarck - grube", nie przybył do
Chwałowic. Delegował ówczesnego zarządcę kopalni w Świętochłowicach,
Kurta Welta. Został on następnie dyrektorem nowo otwartej kopalni,
pełniąc tę funkcję do 1921 roku. Ceremonia została zakończona
wydobyciem pierwszego urobku. Nie był to jednak pierwszy węgiel z
chwałowickiej kopalni, gdyż już podczas głębienia szybów, a osiągnięto
głębokość 400 metrów, otrzymano 850 ton węgla. W pierwszym roku, gdy
ją uruchomiono, wydobyto 2013 ton węgla. Dozór techniczny stanowili
przybysze z Niemiec. Robotnikami byli natomiast mieszkańcy Chwałowic i
okolicznych wiosek. W miarę rozwoju kopalni zaczęli napływać do
Chwałowic robotnicy z dalszych stron, a przede wszystkim z
przeludnionej Galicji. Dla nich to powstała w sąsiedztwie kopalni
kolonia mieszkalna. |
2 |
1939 |
Pierwsza noc
po zajęciu Rybnika była niespokojna, gdyż komendant Rybnika Klisch, 2
września wydrukował odezwę o następującej treści: ,,Ludność powinna
spokojnie podjąć poprzednią pracę. Natomiast ukrytych w lasach
powstańców wzywam do złożenia broni na skraju lasu i zgłoszeniu się w
najbliższym posterunku policji". |
2 |
1939 |
W Rybniku i
jego okolicy działała zmotoryzowana grupa techniczna (Technisches
Kommando)- TK 8, licząca 250 osób, w tym 8 oficerów. Sztaby
rozpoznawcze tej grupy penetrowały teren już l września. Przedmiotem
rozpoznania w pierwszej kolejności były kopalnie węgla kamiennego. W
dniu 2 września przeprowadzono rozpoznanie kopalni "Chwałowice" oraz
szybów w Boguszowicach. Wszystkie rybnickie kopalnie węgla kamiennego
przejęte zostały przez okupanta.
Zgodnie z planem 4-letnim Hermana Göringa, zakładającym jak najszybsze
zespolenie z gospodarką III Rzeszy zakładów przemysłowych na terenach
przejętych, kopalnia ,,Rymer" już z początkiem września została
włączona do największego koncernu węglowego na Górnym Śląsku -
Bergwerksverwaltung Oberschlesien GmbH der Reichswerke ,,Herman Goring"
Gruppe II Rybnik. Jej nazwa została zmieniona na ,,Römer -Grube".
Kopalnie zostały podporządkowane potrzebom wojennym Niemiec,
najważniejsze było maksymalne wywindowanie wydajności i wydobycia. |
2 |
1962 |
Mieszkańcy
rybnickiej dzielnicy - Ligota, otrzymali dla uczącej się młodzieży
szkołę ,,Tysiąclatkę”. |
2 |
2000 |
Zmarł w
Londynie Bolesław Gozdek, obrońca Rybnika we wrześniu '39 r., kiedy to
jako dowódca w stopniu podporucznika I plutonu 1-szej Kompanii II
batalionu 75 Pułku Piechoty działał w rejonie Maroka. Po kapitulacji
swojej jednostki dostał się do niewoli. Za wybitną odwagę i męstwo
odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari. |
2 |
2000 |
W mieście
gościł urzędujący prezydent, ubiegający się o reelekcję Aleksander
Kwaśniewski. W TZR odbył zamknięte spotkanie z wyborcami, a następnie
na Rynku spotkał się z mieszkańcami, przy okazji odbywającego się tam
festynu zorganizowanego przez Radio Katowice. |
3 |
1923 |
Powołano
Komendę Hufca Związku Harcerstwa Polskiego. Pierwszym komendantem
została druhna Zofia Krasińska, której podlegały drużyny męskie jak i
żeńskie. |
3 |
1939 |
Najwcześniej
na Śląsku - rozpoczął działalność Powiatowy Urząd Pracy.
|
3 |
1968 |
O godz. 17.00
mieszkańcy kibicowali uczestnikom Wyścigu Dookoła Polski. Na stadionie
KS ROW znajdowała się meta X etapu z Żywca do Rybnika. |
3 |
1980 |
Podpisano
porozumienie -umowę społeczną w kopalni ,,Manifest Lipcowy" w
Jastrzębiu Zdroju, uwzględniającą m.in.: szereg postulatów socjalnych
(uregulowanie siatki płac) i związkowych. |
3 |
1984 |
W poniedziałek
3 września o godz. 17.30 Rybnikiem targnęła potężna eksplozja. W
jednym z domków przy ul. Zawiszy Czarnego nastąpił wybuch gazu.
Poszkodowany został 19-letni mieszkaniec tego budynku. |
3 |
1988 |
Kiedy z końcem
lata 1988 roku przez kraj przetoczyła się kolejna fala strajków, które
ogarnęły także górnictwo, załoga chwałowickiej kopalni ograniczyła się
do poparcia żądań lecz nie podjęła u siebie akcji strajkowej. Załogi
kopalń żądały likwidacji uchwały nr 199 z powodu niesprzyjających jej
warunków -co też nastąpiło. 3 września o godz. 1.25 w kopalni
,,Manifest Lipcowy" podpisano porozumienie o zakończeniu strajku-po 20
dniach jego trwania. Kolejną próbą reorganizacji systemu zarządzania
górnictwem była likwidacja Ministerstwa Górnictwa i Energetyki i
powołanie w to miejsce Wspólnoty Węgla Kamiennego. W jej ramach
utworzono Przedsiębiorstwo Eksploatacji Węgla-,,Południe". Rybnickie
kopalnie zostały włączone w skład tego przedsiębiorstwa. |
4 |
1926 |
Ówczesny
dyrektor kopalni ,,Römer" Wojciech Hardt- Polak, wydał 4 września1926
zarządzenie, w którym pisał: ,,zakazuję
urzędom kopalni ,,Römer" wrogą państwowości polskiej agitację. Jeżeli
dyrekcja udowodni urzędnikom, że wymuszają na robotnikach pod groźbą,
aby posyłali swe dzieci do szkoły mniejszości niemieckiej to dyrekcja
będzie uważała ich postępowanie za niemoralne i odbierze im
kwalifikacje". Niemieccy urzędnicy, inspektorzy, sztygarzy nie
przejęli się tym zarządzeniem. Po otrzymaniu zarządzenia wojewody
śląskiego we wrześniu 1926 w
Niedobczycach otwarto niemiecką szkołę. W pierwszym roku naukę w niej
pobierało 32 dzieci. |
4 |
1978 |
Przekazano do
użytku nową szkołę przy ul. Buhla w Zebrzydowicach. |
4 |
1980 |
Po podpisaniu
porozumienia w kopalni ,,Manifest Lipcowy" załogi górnicze w Rybniku i
w całym ROW-ie przystąpiły do pracy. |
5 |
1936 |
Kuria
Biskupia w Katowicach, w odpowiedzi na wniosek o akceptację budowy
kościoła na Smolnej złożony w Kurii 16 czerwca 1936 r.
zezwoliła zakonowi OO. Franciszkanów jedynie
na budowę oratorium publicznego dla celów zakonnych. |
5 |
1939 |
Już w
pierwszych dniach wojny – 5 września, doszło do zerwania niemieckiej
flagi z urzędu pocztowego.
W pierwszych dniach okupacji podjęto także przygotowania do
utworzenia w Rybniku aparatu partyjnego. Kreisleiterem NSDAP
(Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotnicza) został Alfred
Hawellek z Raciborza.
Wydano wiele
rozporządzeń ograniczających życie i swobodę mieszkańców miasta.
Burmistrz ogłosił zarządzenie zakazujące przebywania Żydom na ulicach
miasta po godzinie dziewiętnastej. Z inicjatywy burmistrza
przystąpiono również do tworzenia hitlerowskich organizacji
młodzieżowych - Hitler | |